GERARD MERKATORI: MASHHUR KARTOGRAF VA UNING MEROSI
Bugun 5-mart geografiya olamida mashhur kishilardan biri sanalgan Gerard Merkatorning tug‘ilgan kuni. Shu munosabar bilan hayot-faoliyatiga qisqacha to‘xtalib o‘tamiz.
Gerard Merkator (asl ismi Gert Kremer) 1512-yil 5-martda Flandriyaning Rupelmonde shahrida tug‘ilgan. U o‘z davrining eng mashhur geograf va kartograflaridan biri bo‘lib, asosan, o‘z nomi bilan ataluvchi «Merkator proektsiyasi» bilan tanilgan.
Merkator 1530-yilda Leuven universitetiga o‘qishga kirib, matematika, geografiya va astronomiya fanlarini o‘rgangan. U ilmiy asboblar, globuslar, astrolabiyalar ishlab chiqargan va ko‘plab xaritalar tuzgan. U yaratgan eng mashhur asarlardan biri 1569-yilda chizilgan dunyo xaritasi bo‘lib, unda u ilk bor «Merkator proektsiyasi»ni qo‘llagan. Bu proektsiya navigatsiya maqsadlarida juda qulay bo‘lib, ayniqsa dengiz va havo yo‘nalishlarida hanuzgacha qo‘llanib kelinmoqda.
Merkator hayoti davomida ko‘plab ilmiy ishlarni yaratgan, jumladan, u 1595-yilda nashr etilgan «Atlas sive Cosmographicae Meditationes de Fabrica Mundi et Fabricati Figura» kitobi orqali «atlas» tushunchasini ilk bor kartografiyaga kiritgan.
Uning xotirasi va merosi ko‘plab yodgorliklar orqali abadiylashtirilgan:
• Belgiyaning Rupelmonde, Bryussel, Leuven va Germaniyaning Duisburg shaharlarida Merkator haykallari o‘rnatilgan.
• 1924-yilda Amsterdamda Merkator nomi bilan maydon va ko‘cha paydo bo‘ldi.
• Oy yuzasidagi kraterlardan biri uning sharafiga «Merkator krateri» deb nomlangan.
• 1969-yilda Germaniyada Merkator tasvirlangan yubiley tanga chiqarildi.
• 2012-yilda uning 500 yillik yubileyi munosabati bilan Belgiyada maxsus oltin tanga zarb etildi.
Gerard Merkator 1594-yil 2-dekabrda Duisburg shahrida vafot etdi. Uning kartografiyaga qo‘shgan hissasi beqiyos bo‘lib, u yaratgan proektsiya va atlas tushunchasi hanuzgacha ilmiy hamjamiyat tomonidan ishlatilmoqda.
@tabiiygeografiya
Bugun 5-mart geografiya olamida mashhur kishilardan biri sanalgan Gerard Merkatorning tug‘ilgan kuni. Shu munosabar bilan hayot-faoliyatiga qisqacha to‘xtalib o‘tamiz.
Gerard Merkator (asl ismi Gert Kremer) 1512-yil 5-martda Flandriyaning Rupelmonde shahrida tug‘ilgan. U o‘z davrining eng mashhur geograf va kartograflaridan biri bo‘lib, asosan, o‘z nomi bilan ataluvchi «Merkator proektsiyasi» bilan tanilgan.
Merkator 1530-yilda Leuven universitetiga o‘qishga kirib, matematika, geografiya va astronomiya fanlarini o‘rgangan. U ilmiy asboblar, globuslar, astrolabiyalar ishlab chiqargan va ko‘plab xaritalar tuzgan. U yaratgan eng mashhur asarlardan biri 1569-yilda chizilgan dunyo xaritasi bo‘lib, unda u ilk bor «Merkator proektsiyasi»ni qo‘llagan. Bu proektsiya navigatsiya maqsadlarida juda qulay bo‘lib, ayniqsa dengiz va havo yo‘nalishlarida hanuzgacha qo‘llanib kelinmoqda.
Merkator hayoti davomida ko‘plab ilmiy ishlarni yaratgan, jumladan, u 1595-yilda nashr etilgan «Atlas sive Cosmographicae Meditationes de Fabrica Mundi et Fabricati Figura» kitobi orqali «atlas» tushunchasini ilk bor kartografiyaga kiritgan.
Uning xotirasi va merosi ko‘plab yodgorliklar orqali abadiylashtirilgan:
• Belgiyaning Rupelmonde, Bryussel, Leuven va Germaniyaning Duisburg shaharlarida Merkator haykallari o‘rnatilgan.
• 1924-yilda Amsterdamda Merkator nomi bilan maydon va ko‘cha paydo bo‘ldi.
• Oy yuzasidagi kraterlardan biri uning sharafiga «Merkator krateri» deb nomlangan.
• 1969-yilda Germaniyada Merkator tasvirlangan yubiley tanga chiqarildi.
• 2012-yilda uning 500 yillik yubileyi munosabati bilan Belgiyada maxsus oltin tanga zarb etildi.
Gerard Merkator 1594-yil 2-dekabrda Duisburg shahrida vafot etdi. Uning kartografiyaga qo‘shgan hissasi beqiyos bo‘lib, u yaratgan proektsiya va atlas tushunchasi hanuzgacha ilmiy hamjamiyat tomonidan ishlatilmoqda.
@tabiiygeografiya