Ўзбекистон Футбол ассоциациясининг янги президенти сайлови ҳақидаги янгиликдан сўнг, ўқувчидан қуйидаги савол келиб тушди:
Ўз номзодингизни қўймоқчи эмассизми?)
Йўқ, қўймоқчи эмасман. Чунки ишончим комилки, бу лавозим мен учун эмас. Тўғриси, мен бу лавозимга мос эмасман.
Президент танлаш (сайлаш) жараёнида бир неча омилларни ҳисобга олиш лозим:
— Ресурсларга кириш (молиявий ва маъмурий),
— Бу иш билан шуғулланиш учун етарли вақт ва истакнинг мавжудлиги,
— Бошқарув кўникмалари,
— Футболни билиш.
Турли давлатларда ҳар бир омилнинг қадри ҳар хил бўлади. Масалан, Японияда Футбол ассоциацияси президенти номзоди учун ресурсларга кириш муҳим аҳамиятга эга эмас. Ассоциация ўзи шунчалик даромад қиладики, бошқа сифатлар аҳамиятлироқ бўлади. Шунинг учун ҳам у ерда ҳозирда Футбол ассоциацияси президенти терма жамоа собиқ футболчиси Цунеясу Миямото ҳисобланади.
2021 йилда у "Гамба Осака" клубида бош мураббий бўлиб ишлаган, 2024 йилда эса Ассоциация президенти бўлган. Японияда умуман олганда президентлар тез-тез ўзгариб туради. Шундай ҳолатлар бўлганки, президентлар бор-йўғи икки йил лавозимда қолган. Биз битта президент билан танишиб улгурмасдан, бошқаси келиб иш бошлар эди. Қўшни Кореяда ресурсларга кириш кўпроқ аҳамиятга эга, шунинг учун у ерда Футбол ассоциацияси президенти мамлакатнинг йирик тадбиркорларидан бири Чон Мон-Гю, Hyundai корпорацияси асосчиларининг авлоди ҳисобланади. У 2013 йилдан бери Ассоциацияни бошқариб келмоқда, 1993-2009 йиллар давомида эса Ассоциация президенти унинг қариндоши Чон Мон-Жун бўлган.
Агар Японияда Футбол ассоциацияси президенти номзоди учун ресурсларга кириш муҳимлигини 5-10 фоизга баҳолаган бўлсам, Кореяда бу кўрсаткич 20% бўлади.
Ўзбекистонда эса ушбу омилнинг аҳамияти тахминан 70% ни ташкил этади.
Шунинг учун ҳар қандай юқори лавозимли давлат амалдори Футбол ассоциацияси президенти лавозимига ҳар қандай, ҳатто энг истеъдодли профессионалдан кўра кўпроқ мос келади.
Мамлакат футбол тарихида икки истисно ҳолат бўлган. Мираброр Усмонов Федерация президенти лавозимига пенсияда бўлган ҳолда келган, аммо сенатор сифатида фаолиятини давом эттирарди. Мираброр Зуфарович пенсияда бўлганида ҳам шундай ресурсларга кириш имкониятига эга эдики, ҳатто вазирлар даражасида ишлаганларда ҳам бундай имкониятлар йўқ эди.
Собиқ вице-премьер сифатида Усмонов хокимлар, вазирлар ва йирик корхоналар директорлари ўртасида катта обрўга эга бўлган. Бизнесмен сифатида эса у Федерация (ва аввало, терма жамоалар) бюджетдан маблағ сўрамасдан кенг кўламда фаолият юритишига имкон берадиган молиялаштириш механизмларини топа олган. Пенсионер сифатида эса Усмонов ЎФФ офисига ҳафтасига камида уч кун кела оларди. Бу эса уни нафақат ЎФФ ходимлари, балки турли футбол фаоллари билан мулоқот учун очиқ қиларди.
Мираброр Зуфаровичнинг 2009 йилги ёшлар терма жамоасини Жаҳон кубогига чиққанлиги муносабати билан ўтказилган тадбирда, жамоа бош мураббийи Аҳмад Убайдуллаев бир йил мобайнида у билан бирон марта ҳам учрашмаганига ҳайрат билдирганини эслайман. Демак, доимий мулоқотнинг йўқлиги ажабланарли ҳолат бўлган.
Яна бир ҳолатда, Футбол федерациясига юқори давлат амалдори бўлмаган шахс раҳбар этиб тайинланган.
2017 йилда ЎФФга Умид Аҳмаджонов раҳбар этиб тайинланган бўлиб, у ресурсларга бевосита кириш имконига эга эмас эди. Аммо унинг номзодини илгари сурганлар ушбу ресурсларни кафолатлаган. Бундай тузилманинг заифлиги тез орада маълум бўлди. Бундан ташқари, Аҳмаджоновда бошқарув кўникмалари ҳам, футбол ҳақида билими ҳам йўқ эди. Унинг қўлида бўлган ягона нарса – бошқарувга бўлган бўш вақт ва истак эди. Яхшиямки, унинг раҳбарлик даври қисқа бўлди. Аммо унинг оқибатлари ҳанузгача бартараф этиб бўлмаган.
Шу сабабли, ЎФА президенти лавозимига эҳтимолий номзодлар ҳақидаги барча мулоҳазаларни, ушбу номзодларнинг ресурсларга кириш имкониятларини ҳисобга олган ҳолда баҳолаш керак.
Ўзбекистонда давлат амалдорлари раҳбарлик қилмайдиган қанча спорт федерациялари бор? футбол фақат спорт тури эмас. Бу давлат аҳамиятига молик масала, сизга ёқадими-йўқми.
@манба
