SMART tizimi — bu maqsadlar qo‘yish va ularni amalga oshirish uchun ishlatiladigan samarali va aniq yondashuvdir. SMART so’zi inglizcha qisqartma bo’lib, quyidagi 5 ta asosiy elementni ifodalaydi:
1. S - Specific (Aniq)Maqsad aniq va tushunarli bo’lishi kerak. U umumiy yoki mavhum bo’lmasligi kerak, balki har bir detaliga e’tibor berilgan bo’lishi zarur. Masalan, “Yoshlar uchun ta’lim dasturlarini tashkil etish” o’rniga “Yoshlar uchun 6 oy davomida 20 ta ta’lim dasturini tashkil etish” kabi aniq maqsadni qo’yish lozim.
2. M - Measurable (O’lchanadigan)Maqsad o’lchovli bo’lishi kerak, ya’ni uni amalga oshirilganligini aniqlash uchun konkret o’lchovlar yoki indikatorlar bo’lishi kerak. Masalan, “Yoshlar sonini 50% ga oshirish” yoki “Maqsadli auditoriyani 1000 kishiga yetkazish”.
3. A - Achievable (Erişish mumkin)Maqsad realistik va erishish mumkin bo’lishi kerak. U juda murakkab yoki orzudek bo’lmasligi, balki imkoniyatlar va resurslarga mos bo’lishi kerak. Masalan, “Yoshlar uchun 10 ta yangi biznes loyihasini yaratish” — bu maqsad, agar kerakli resurslar mavjud bo‘lsa, amalga oshirilishi mumkin.
4. R - Relevant (Mos keladigan)Maqsad sizning umumiy maqsadlaringizga, vazifalaringizga yoki loyihangizga mos kelishi kerak. U sizning strategik yondashuvingiz bilan aloqada bo‘lishi lozim. Misol uchun, agar sizning asosiy maqsadingiz yoshlar bandligini oshirish bo‘lsa, “Yoshlarni kasbiy ta’lim dasturlariga jalb etish” mos keladigan maqsad bo‘ladi.
5. T - Time-bound (Vaqt bilan chegaralangan)Maqsadning bajarilish muddatlari bo’lishi zarur. Bu vaqt chegarasini belgilash maqsadni yanada konkretlashtiradi. Masalan, “6 oy ichida 100 yoshga ta’lim dasturini yakunlash” yoki “3 oy ichida 10 ta yangi startapni rivojlantirish”.
SMART tizimi yordamida maqsadlarni belgilashning afzalliklari: • Maqsadlarni aniq belgilash va o‘lchash orqali muvaffaqiyatga erishish osonlashadi.
• Resurslar va vaqtni tejashga yordam beradi.
• Maqsadga yo‘naltirilgan harakatlarni tashkil qilishda yordam beradi.
• Natijalarni kuzatish va baholash imkonini beradi.
SMART tizimi yoshlar bilan ishlashda, ta’lim, bandlik, innovatsiya, ijtimoiy faollik kabi sohalarda maqsadlarni aniq va samarali belgilash uchun juda foydali bo‘lishi mumkin.