Ziyoli oilada tug‘ilib o‘sganman deya olmayman. Uyimizda o‘qish uchun qator adabiyotlar bo‘lmagan.
Ammo dadam ishdan kelganlarida doim birgalashib krossvord yechardik, uyimizdagi Darakchi, Sug‘diyona gazetalarini qoldirmay qayta-qayta o‘qib chiqardim. Kitob sotib olish mumkinligi yoki dunyoda kitoblar xazinasi borligi xayolimni chetiga ham kelmagan negadir) Xuddiki uyimizda Rey Bredberining "Farengeyt"idagi muhit hukm surgandek, hamma kitobdan uzoq edi.
Rus bog‘cha, rus maktabda o‘qiganimgami, darsliklardagi Pushkin butun jahondek ko‘rinardi, go‘yo ulardan boshqa yozuvchi, shoir yo‘qdek edi.
Orada o‘zbek maktabiga o‘tdim. G‘.G‘ulomning "Shum bola"si borligini bildim, ammo u ham darsliklarda to‘liq holatda berilmagan edi.
Hozir kitobxonlar orasida o‘zbek adabiyotining yorqin asarlari tanqid, tahlil qilinganida, ularning deyarli hech biri haqida tuzukroq ma‘lumotga ega emasligim menda kichik aybdorlik hissini uyg‘otadi.
O‘zim keyinroq sotib olib o‘qishni boshlaganim esa negadir jahon adabiyotlaridan boshlandi. Shu sabab o‘zbek yozuvchilari endi jalb qilishi qiyin yoki imkonsizdek degan tasavvur shakllanib qolgandi. (O‘tkir Hoshimov va bir-ikki yozuvchilarga ko‘z yugurtirib)
Yaqinda bir kitob blogida Abdulla Qodiriy qalamiga mansub "O‘tkan kunlar" ning qahramonlarini dramatizatsiyalashtirib, keskin tanqidiy yondashganiga ko‘zim tushdi. Asarning kinosini ko‘rganimda bu qadar daqiq nuqtalari balki ko‘zimga ko‘rinmagandir degan qiziqishda kitobning pdf shaklini topib o‘qishni boshladim. (Hilol eBook da)
Va yuqorida kelib qolgan noo‘rin fikrlarimga shu zahoti nuqta qo‘yildi.
Hali yarmiga ham yetmadim, ammo ta‘siri shu qadar kuchli bo‘lyaptiki, keraksizdek tuyulsada, bu postni yozishga qaror qildim hatto.
To‘g‘ri, asar murakkab emas, xalqchil, sodda yozilgan. Ammo u shedevr! U yerdagi muhit uning ichida kitob bilan yashab o‘tilishiga arziydi. So‘zlarning mubolag‘asiz shu bilan birga joziba bilan yetkazilganligi kishini bee‘tibor qoldirolmaydi.
Jumladan, har bir personajdan olinadigan saboqlar bor. Ehtirom va lutf ila muomala esa tahsinga sazovor:
"– Саломат бўлингиз, шуни ҳам сиздан сўрайин: ўлтуришка бегона кишилар ҳам айтилса мумкинми, озор чекмасмисиз? Чақирилғанда ҳам ўзимизга яқин ва аҳл кишилар бўлур, масалан.."
deya chaqirilayotgan mehmondan izn so‘rab, oldidan o‘tilishi madaniyatning cho‘qqisini ko‘rsatadi..
Balki kitobni tugatganimda bu fikrlar yana sayqallanar. Ammo aniqki, tugal bo‘lganida birgalikda tahlil qilamiz shu yerda yana, nasib. 🫶
Ammo dadam ishdan kelganlarida doim birgalashib krossvord yechardik, uyimizdagi Darakchi, Sug‘diyona gazetalarini qoldirmay qayta-qayta o‘qib chiqardim. Kitob sotib olish mumkinligi yoki dunyoda kitoblar xazinasi borligi xayolimni chetiga ham kelmagan negadir) Xuddiki uyimizda Rey Bredberining "Farengeyt"idagi muhit hukm surgandek, hamma kitobdan uzoq edi.
Rus bog‘cha, rus maktabda o‘qiganimgami, darsliklardagi Pushkin butun jahondek ko‘rinardi, go‘yo ulardan boshqa yozuvchi, shoir yo‘qdek edi.
Orada o‘zbek maktabiga o‘tdim. G‘.G‘ulomning "Shum bola"si borligini bildim, ammo u ham darsliklarda to‘liq holatda berilmagan edi.
Hozir kitobxonlar orasida o‘zbek adabiyotining yorqin asarlari tanqid, tahlil qilinganida, ularning deyarli hech biri haqida tuzukroq ma‘lumotga ega emasligim menda kichik aybdorlik hissini uyg‘otadi.
O‘zim keyinroq sotib olib o‘qishni boshlaganim esa negadir jahon adabiyotlaridan boshlandi. Shu sabab o‘zbek yozuvchilari endi jalb qilishi qiyin yoki imkonsizdek degan tasavvur shakllanib qolgandi. (O‘tkir Hoshimov va bir-ikki yozuvchilarga ko‘z yugurtirib)
Yaqinda bir kitob blogida Abdulla Qodiriy qalamiga mansub "O‘tkan kunlar" ning qahramonlarini dramatizatsiyalashtirib, keskin tanqidiy yondashganiga ko‘zim tushdi. Asarning kinosini ko‘rganimda bu qadar daqiq nuqtalari balki ko‘zimga ko‘rinmagandir degan qiziqishda kitobning pdf shaklini topib o‘qishni boshladim. (Hilol eBook da)
Va yuqorida kelib qolgan noo‘rin fikrlarimga shu zahoti nuqta qo‘yildi.
Hali yarmiga ham yetmadim, ammo ta‘siri shu qadar kuchli bo‘lyaptiki, keraksizdek tuyulsada, bu postni yozishga qaror qildim hatto.
To‘g‘ri, asar murakkab emas, xalqchil, sodda yozilgan. Ammo u shedevr! U yerdagi muhit uning ichida kitob bilan yashab o‘tilishiga arziydi. So‘zlarning mubolag‘asiz shu bilan birga joziba bilan yetkazilganligi kishini bee‘tibor qoldirolmaydi.
Jumladan, har bir personajdan olinadigan saboqlar bor. Ehtirom va lutf ila muomala esa tahsinga sazovor:
"– Саломат бўлингиз, шуни ҳам сиздан сўрайин: ўлтуришка бегона кишилар ҳам айтилса мумкинми, озор чекмасмисиз? Чақирилғанда ҳам ўзимизга яқин ва аҳл кишилар бўлур, масалан.."
deya chaqirilayotgan mehmondan izn so‘rab, oldidan o‘tilishi madaniyatning cho‘qqisini ko‘rsatadi..
Balki kitobni tugatganimda bu fikrlar yana sayqallanar. Ammo aniqki, tugal bo‘lganida birgalikda tahlil qilamiz shu yerda yana, nasib. 🫶