Neomind

​​"Энг мустаҳкам тизим – иммун тизимимиз бўлиб, у яхши ривожланиши учун болаликда лой, паразитлар ва бактерияларга эрта дуч келишни талаб қилади. Болаларини мутлақо тоза муҳитда тарбиялашга уринадиган ота-оналар уларнинг иммун тизими ривожланишига тўсиқ қўйиб, болаларига зарар етказади"

"Турли хил биологик ва ижтимоий ўзаро алоқаларнинг мураккаблиги жуда юқори бўлиб чиқди, аммо кўплаб муваффақиятсизликлардан катта тажриба тўпланди

Масалан, тропик ўрмон экотизимини яратиш учун экилган кўплаб дарахтлар тез ўсган, аммо етукликка етмай туриб ағдарилиб тушган. Дизайнерлар ёш дарахтлар тўғри ўсиши учун шамол зарурлигини тушунмаган эдилар. Шамол эсганда, у дарахтни эгилтиради, бу эса унинг илдизларини тортади ва у дарахт танасини зичлайди. Бу жараёнга жавобан, илдиз тизими мустаҳкамроқ бўлиши керак бўлган жойларда кенгаяди, зичланган ёғоч ҳужайралари эса кучли ва мустаҳкам бўлиш учун ўз тузилмасини ўзгартиради"

Китоб: The Anxious Generation

​​"Шундай бир қайғу борки, у сен ортда қолиб кетганингни, дунё эса сенсиз олдинга илдамлаб кетганини англашдан келиб чиқади. Бу – бошқалар муҳаббат, муваффақият ва бахтни топаётганини кўришнинг аламли дарди, сен эса бир жойда музлаб, бўм-бўш ва кўнгилсиз ҳаётга қамалгансан. Бу қайғуда алам, норозилик, адолатсизлик ҳисси бор, бу эса қалбингни заҳарлаб, ҳаётнинг майда шодликларидан, содда завқларидан баҳра олишни имконсиз қилади"

- Фёдор Достоевский, "Идиот"

​​Тарафкашлик ва зулмкор режимларга қарши курашиш катта жасоратни талаб қилади, аммо билмасликни тан олиш ва номаълумга қадам қўйиш бундан ҳам катта жасоратни талаб қилади. Секуляр таълим бизга шуни ўргатади: агар биз бирор нарсани билмасак, билмаслигимизни тан олишдан ва янги далилларни излашдан қўрқмаслигимиз керак. Ҳатто бирор нарсани биляпмиз деб ўйласак ҳам, фикрларимизни шубҳа остига олишдан ва ўзимизни яна текширишдан қўрқмаслигимиз лозим. Кўплаб одамлар номаълумдан қўрқишади ва ҳар бир саволга аниқ жавоблар излашади. Номаълумдан қўрқиш бизни ҳар қандай зулмкордан кўра кўпроқ фалажлаши мумкин. Тарих давомида одамлар, агар биз барча ишончимизни мутлақ жавоблар устига қурмасак, инсонийлик жамияти қуллаб тушишидан хавотирланишган. Аслида, замонавий тарихга кўра, ўз билмаслигини тан олишга ва қийин саволларни беришга тайёр жасур одамлар жамияти, одатда, нафақат кўпроқ гуллаб-яшнаган, балки барчаси ягона жавобни шубҳасиз қабул қилиши керак бўлган жамиятлардан кўра тинчроқ яшашган. Ўз ҳақиқатини йўқотишдан қўрқадиган одамлар, дунёни турли нуқтаи назарлардан кўришга одатланган одамларга қараганда кўпроқ зўравон бўлишади. Жавоб бериб бўлмайдиган саволлар, одатда, сиз текшира олмаган жавоблардан кўра анча фойдали бўлади. ~Ювал Ной Харари

Китоб: 21 Lessons for the 21st Century

​​Нега қадимги юнон фалсафасини ўрганиш керак? Рассел унинг қиймати ва меросини тушунтиради

“Албатта, турли маданиятларни таққослаш доимо муаммоли бўлган, аммо агар Ғарб цивилизациясини қисқача тавсифлаш керак бўлса, унинг асосида ақлий саъй-ҳаракат этикаси ётганини айтиш мумкин, бу эса айнан Қадимги Юнонистонда пайдо бўлган. Қадимги дунё фалсафий саъй-ҳаракатларини таҳлил қилганда, юнон билимининг умумий муаммоларни англашдаги ғайриоддий қудрати ҳайрат уйғотади. Платон фалсафанинг бошланиши ҳайрат ва ажабланишдан иборат эканини айтган ва қадимги юнонлар бу қобилиятга жуда юқори даражада эга бўлганлар. Тадқиқот ва изланиш ғояси Ғарб оламини шакллантирган буюк юнон ихтироларидан бири

Юнон фалсафасининг муҳим жиҳати шундаки, у асосан очиқликка интилган. Унинг ҳақиқатлари, қандай бўлмасин, сирли ва тушунарсиз ҳодисалар қаторида кўриб чиқилмайди. Илк даврларданоқ тил ва мулоқотга катта эътибор берилган. Тўғри, фалсафада айрим мистик элементлар ҳам мавжуд бўлиб, улар анчагина аввал пайдо бўлган. Масалан, пифагорчиликдаги мистик йўналиш бутун қадимги фалсафа давомида сезилиб туради. Аммо бу мистицизм, аслида, фалсафий изланишнинг ажралмас қисми эмас. У кўпроқ фақатгина изланувчининг ахлоқий ёндашувига таъсир қилган. Фақат таназзул бошлангандагина мистицизм муҳимроқ ўрин эгаллай бошлайди. Биз Платон ҳақида гапирар эканмиз, мистицизм юнон фалсафаси руҳиятига қарши эканини таъкидлашимиз мумкин

Агар юнонларнинг муваффақиятсизлиги уларнинг интеллектуал устунлигидан келиб чиққан мағрурлик бўлган бўлса, римликлар нотўғри йўл тутишларининг сабаби тасаввур етишмовчилиги эди. Уларнинг фикрий оғирлиги турли шаклларда намоён бўлади, жумладан, Империя давридаги ҳайбатли меъморий иншоотларда ҳам. Юнон ва рим руҳияти ўртасидаги фарқни юнон ибодатхонаси билан кеч рим базиликасини солиштириш орқали кўрсатиш мумкин. Римликлар қўлида юнонларнинг интеллектуал мероси камтарроқ ва нафосатсизроқ кўринишга келган

Юнон фалсафаси маърифат ва озодлик ҳаракати сифатида намоён бўлади. У ақлни жаҳолат кишанларидан озод қилишга интилади. У номаълумдан қўрқишни бартараф этади, чунки оламни ақл билан англаш мумкинлигини кўрсатади. Унинг воситаси — мантиқ, мақсади эса яхшилик шаклидаги билимга интилиш. Ҳеч қандай манфаатсиз тадқиқотнинг ўзи ахлоқий жиҳатдан яхшилик сифатида қаралади; инсонлар эзгу ҳаётга диний сир-асрорлар орқали эмас, балки изланиш йўли билан эришадилар. Тадқиқот анъанаси билан биргаликда сохта ҳис-туйғулардан холи, куйунмас ва шодумон дунёқараш ҳам шаклланган

Суқрот учун текширилмаган ҳаёт яшашга арзимайди. Аристотел эса инсоннинг узоқ яшаши эмас, балки яхшилик билан яшаши муҳим эканини таъкидлайди. Тўғри, бу соддалик эллинистик ва рим даврларида маълум даражада йўқолади, чунки ўша пайт ўз-ўзини англаш ҳисобланган стоицизм (стоиклик) оқими кучайиб боради. Шунга қарамай, Ғарб цивилизациясининг интеллектуал асосидаги энг яхши анъаналар айнан юнон мутафаккирларининг ғояларига бориб тақалади”

— Бертран Рассел, Ғарб донолиги: Ғарб фалсафаси тарихи ва унинг ижтимоий-сиёсий асослари (1959), III-боб: Эллинизм