Alisher Navoiy ta’bida shahvoniy nafs va ruhiy lazzatga mayl qat’iy cheklangan
Bir kun Sulton Husayn Mir Alisher Navoiyning porsoligi va tahoratini buzmasligi haqida shunday deydi: “Bu janob dunyoga kelganidan buyon etagiga shahvat chirkini tekkizmagan. Futuvvat va jo‘mardlik tugmasini xotinlar havoyu havasiga tutqizmagan”. Sultonning xotini, mamlakat bosh malikasi Xadichabegim bu gaplarga g‘ashi kelib, “Bundan chiqdi, janobi Mir Alisher erkaklik xislatidan mahrum ekanlarda?!” dedi va shu masalada sulton bilan bahslasha boshladi.
Xadichabegimning Davlatbaxt ismli go‘zallikda tengi yo‘q cho‘risi bor edi. Uning husni va sarv qomatidan ishqida yonuvchilar nihoyatda ko‘p bo‘lgan. Sulton Husayn, Xadichabegim va Mir Alisher o‘rtasida bo‘lgan o‘ta maxfiy gapda shu cho‘ridan boshqa guvoh bo‘lmagan. Alisher Novoiy ham bu cho‘ri go‘zalligiga befarq emasligini fahmlagan Xadichabegim Davlatbaxtga ba’zi ayyorligu karashmalarni o‘rgatib, shoir uyiga yuboradi. Davlatbaxt qorong‘u tushgan mahal Navoiy uyiga kirib keladi va bemahal kelgan bu pari paykal holatidan shoir hayratga tushadi. Alqissa, cho‘ri o‘rgatilganidek, uzundan-uzoq u yoq bu yoqdan gapirganidan keyin, “Uh, nima qildim, juda kech bo‘lib ketdiku!” deb, diydiyosini boshlaydi. Shunda Navoiy bosiqlik bilan, “Hechqisi yo‘q, shu yerda tunab qolaver”, deydi va yonidagi xonani ko‘rsatadi. Davlatbaxtning muddaosi shu edi. Kechadan bir muddat o‘tgach, Davlatbaxt ohista qadam bilan, xushbo‘y iforlar tarqatib, Navoiyning xonasiga kiradi. Shoir uni ko‘rib, nima maqsadda kelganini fahmlaydi, ammo sir boy bermasdan, indamay yotaveradi. Shunda, cho‘ri tashabbus qilib, shunday deydi: “Ey, olam maxdumi, badanimdagi har bir tuk zajir kabi meni bu tomon sudrayotgandek tasavvur qilayapman. Bu sudrash, kamina kanizakka bo‘lgan inoyatingizdandir. Inoyatni darig‘ tutmang!”. Shunda Navoiy: “Bu takalluf va nayranglar ish bermaydi. Nima maqsadda kelganingiz ma’lum bo‘ldi”, dedida, kanizning qo‘lini olib, o‘z tanasidagi kaniz istagan yeriga qo‘yadi va shunday deydi: “Bu musqab (!) bilan maqsadingiz durini tesha olishimga imoningiz komil bo‘lsa kerak va bu kalit bilan murodingiz qulfini ochib, maqsad gavharini topa olaman. Shuni bilingki (guvohi bo‘ldingizki), bizda erkaklik xislati bor, qo‘limizdan keladi, ammo bu ishni qilmaganmiz, qilmagaymiz ham”.
Bu gaplar Xadichabegim va Sulton Husayn qulog‘iga yetgach, ularning Mir Alisher Navoiygan bo‘lgan ehtiromi va e’tiqodi yuz emas, ming chandon ziyoda bo‘ldi. Sulton esa, do‘stini shayx sifatida ulug‘lab, uning Xadichabegimga isbot etilganidan mamnun bo‘ldi.
Manba:Akbar Zamonovning,,O'rta asr tarixiy shaxslari hayotining ayrim noma'lum sahifalari"kitobidan olindi
Kvazar kanaliga a'zo bo'lmaganlar uchun havola:👉https://t.me/kvazar_quasar
Youtube👉 https://www.youtube.com/@kvazar6683
Bir kun Sulton Husayn Mir Alisher Navoiyning porsoligi va tahoratini buzmasligi haqida shunday deydi: “Bu janob dunyoga kelganidan buyon etagiga shahvat chirkini tekkizmagan. Futuvvat va jo‘mardlik tugmasini xotinlar havoyu havasiga tutqizmagan”. Sultonning xotini, mamlakat bosh malikasi Xadichabegim bu gaplarga g‘ashi kelib, “Bundan chiqdi, janobi Mir Alisher erkaklik xislatidan mahrum ekanlarda?!” dedi va shu masalada sulton bilan bahslasha boshladi.
Xadichabegimning Davlatbaxt ismli go‘zallikda tengi yo‘q cho‘risi bor edi. Uning husni va sarv qomatidan ishqida yonuvchilar nihoyatda ko‘p bo‘lgan. Sulton Husayn, Xadichabegim va Mir Alisher o‘rtasida bo‘lgan o‘ta maxfiy gapda shu cho‘ridan boshqa guvoh bo‘lmagan. Alisher Novoiy ham bu cho‘ri go‘zalligiga befarq emasligini fahmlagan Xadichabegim Davlatbaxtga ba’zi ayyorligu karashmalarni o‘rgatib, shoir uyiga yuboradi. Davlatbaxt qorong‘u tushgan mahal Navoiy uyiga kirib keladi va bemahal kelgan bu pari paykal holatidan shoir hayratga tushadi. Alqissa, cho‘ri o‘rgatilganidek, uzundan-uzoq u yoq bu yoqdan gapirganidan keyin, “Uh, nima qildim, juda kech bo‘lib ketdiku!” deb, diydiyosini boshlaydi. Shunda Navoiy bosiqlik bilan, “Hechqisi yo‘q, shu yerda tunab qolaver”, deydi va yonidagi xonani ko‘rsatadi. Davlatbaxtning muddaosi shu edi. Kechadan bir muddat o‘tgach, Davlatbaxt ohista qadam bilan, xushbo‘y iforlar tarqatib, Navoiyning xonasiga kiradi. Shoir uni ko‘rib, nima maqsadda kelganini fahmlaydi, ammo sir boy bermasdan, indamay yotaveradi. Shunda, cho‘ri tashabbus qilib, shunday deydi: “Ey, olam maxdumi, badanimdagi har bir tuk zajir kabi meni bu tomon sudrayotgandek tasavvur qilayapman. Bu sudrash, kamina kanizakka bo‘lgan inoyatingizdandir. Inoyatni darig‘ tutmang!”. Shunda Navoiy: “Bu takalluf va nayranglar ish bermaydi. Nima maqsadda kelganingiz ma’lum bo‘ldi”, dedida, kanizning qo‘lini olib, o‘z tanasidagi kaniz istagan yeriga qo‘yadi va shunday deydi: “Bu musqab (!) bilan maqsadingiz durini tesha olishimga imoningiz komil bo‘lsa kerak va bu kalit bilan murodingiz qulfini ochib, maqsad gavharini topa olaman. Shuni bilingki (guvohi bo‘ldingizki), bizda erkaklik xislati bor, qo‘limizdan keladi, ammo bu ishni qilmaganmiz, qilmagaymiz ham”.
Bu gaplar Xadichabegim va Sulton Husayn qulog‘iga yetgach, ularning Mir Alisher Navoiygan bo‘lgan ehtiromi va e’tiqodi yuz emas, ming chandon ziyoda bo‘ldi. Sulton esa, do‘stini shayx sifatida ulug‘lab, uning Xadichabegimga isbot etilganidan mamnun bo‘ldi.
Manba:Akbar Zamonovning,,O'rta asr tarixiy shaxslari hayotining ayrim noma'lum sahifalari"kitobidan olindi
Kvazar kanaliga a'zo bo'lmaganlar uchun havola:👉https://t.me/kvazar_quasar
Youtube👉 https://www.youtube.com/@kvazar6683