#Maqola
📚 Bolalar adabiyoti bo'lgan, aslida kattalar uchun mo'ljallangan kitoblar Top-5 taligi
Odatda biz bolalar adabiyotini faqat yosh kitobxonlar o'qiydigan beozor ertak va qissalardan iborat deb o'ylaymiz. Shunday davrlar bo'lganki, yozuvchilar o'z asarlarida o'tkir siyosiy va ijtimoiy mavzularni olib chiqmoqchi bo'lishgan. Ammo senzura mashinasidan cho'chib, o'z fikrlarini majoziy ma'noga ega bolalar adabiyotiga ko'chirishgan.
Misol uchun, ZiyoUzda haliyam J.Oruellning "Hayvonlar fermasi" bolalar adabiyoti sahifasida joylashgan. Biz bugun siz bilan shunday "niqoblangan" ba'zi adabiyotlarni ko'rib chiqamiz.
5️⃣ Jonatan Svift - "Gulliverning sarguzashtlari"
Bir qarashda Liliputiya kabi ajoyib davlatga sayohat qiluvchi dengizchi haqidagi qissada ortiqcha narsa yo'qdek. Ammo Svift aslida Liliputiya davlati misolida o'sha davr Angliya monarxiyasi karikaturasini yaratgandi. Asarda o'zini dunyo hukmdori hisoblovchi qirol aslida bir hovuchga jo bo'lishi mumkinligi ustidan kulingan. Yoki 3-qismda tasvirlanga Laputa orolidagi psevdo-ilm bilan shug'ullanuvchi yolg'onchi olimlar ustidan hajv qilingan.
4️⃣ Aka-uka Grimm ertaklari
Bir qarashda ertaklarda qanday yashirin narsa bo'lishi mumkin? Ammo Grimm ertaklarini o'qigan bola bu Andersenning oxiri yaxshilik bilan tugovchi ertaklariga o'xshamasligini darhol payqaydi. O'zi kim ertaklar hamisha yaxshilik bilan tugashi kerak deb aytgan? Aka-uka Grimm ertaklari ham hozirgacha kattalar orasida ham mashhurligi shundan menimcha.
3️⃣ Lyuis Kerroll - "Alisa mo'jizalar mamlakatida"
Menimcha, eng ko'p film suratga olinishiga asos bo'ladigan kam sonli ertaklardan biri shu kitob. Kartalar Qirolichasi hukmronlik qiladigan, telba-teskari qonunlar amal qiluvchi bu ertak, yosh bolalarga qattiq ta'sir qilish kuchiga ega. Kerroll asarni chop etgan yillardanoq katta tanqidlarga uchragan, zero yosh kitobxon asarni o'qib zavqlanishdan ko'ra ko'proq tushunmovchilik, chalkashishlarga uchrashgan, Zero bu ayni haqiqat. Undagi ba'zi sahnalar hatto kattalar uchun haligacha jumboq.
2️⃣ Yuriy Olesha - "Uch baqaloq"
Men bu ertak haqida batafsil to'xtalganman. Holbuki, ertaklarda inqiloblarni tasvirlash va unda qonli sahnalarni namoyish etishning asosiy maqsadi yoshlarda sovet inqilobi haqida ko'proq xayrixoh bo'lishni ta'minlash ekani aniq. Afsuskuki, teatr va kinozallarni uzoq yillar davomida to'ldirib turgan bu asar sovet propaganda mashinasi o'ljasiga aylanadi.
1️⃣ Janni Rodari - "Chippolino"
Menimcha, Rodari italyan mazlumlari uchun yozgan ertagi xorijda, aniqrog'i, Sovet Ittifoqida mashhur bo'lishini kutmagandi. Oddiy piyoz bolaning qudratli graf Limon ustidan to'ntarish qilib hokimiyatni qo'lga olishi, go'yoki Oktabr revolyutsiyasining illustratsiyasiga qiyoslangan. "Uch baqaloq"dan farqli ravishda, inqilob mavzusidan boshqa narsasi bo'lmagan bu ertak sovet yoshlari ongida revolyutsiyaga nisbatan simpatiya uyg'otish uchun qilinganini tan olish kerak.
Ko'rib turgangizdek, biz ba'zi bolalar adabiyoti namunalariga yaxshiroq ko'z bilan qaraydigan bo'lsak, aslida kattalar payqashi lozim nyuanslarni ko'ramiz. Aytganimdek, ba'zan detallar ham muhim ahamiyat kasb etadi.
© Kitobxon
➡️ @kitoblar1
📚 Bolalar adabiyoti bo'lgan, aslida kattalar uchun mo'ljallangan kitoblar Top-5 taligi
Odatda biz bolalar adabiyotini faqat yosh kitobxonlar o'qiydigan beozor ertak va qissalardan iborat deb o'ylaymiz. Shunday davrlar bo'lganki, yozuvchilar o'z asarlarida o'tkir siyosiy va ijtimoiy mavzularni olib chiqmoqchi bo'lishgan. Ammo senzura mashinasidan cho'chib, o'z fikrlarini majoziy ma'noga ega bolalar adabiyotiga ko'chirishgan.
Misol uchun, ZiyoUzda haliyam J.Oruellning "Hayvonlar fermasi" bolalar adabiyoti sahifasida joylashgan. Biz bugun siz bilan shunday "niqoblangan" ba'zi adabiyotlarni ko'rib chiqamiz.
5️⃣ Jonatan Svift - "Gulliverning sarguzashtlari"
Bir qarashda Liliputiya kabi ajoyib davlatga sayohat qiluvchi dengizchi haqidagi qissada ortiqcha narsa yo'qdek. Ammo Svift aslida Liliputiya davlati misolida o'sha davr Angliya monarxiyasi karikaturasini yaratgandi. Asarda o'zini dunyo hukmdori hisoblovchi qirol aslida bir hovuchga jo bo'lishi mumkinligi ustidan kulingan. Yoki 3-qismda tasvirlanga Laputa orolidagi psevdo-ilm bilan shug'ullanuvchi yolg'onchi olimlar ustidan hajv qilingan.
4️⃣ Aka-uka Grimm ertaklari
Bir qarashda ertaklarda qanday yashirin narsa bo'lishi mumkin? Ammo Grimm ertaklarini o'qigan bola bu Andersenning oxiri yaxshilik bilan tugovchi ertaklariga o'xshamasligini darhol payqaydi. O'zi kim ertaklar hamisha yaxshilik bilan tugashi kerak deb aytgan? Aka-uka Grimm ertaklari ham hozirgacha kattalar orasida ham mashhurligi shundan menimcha.
3️⃣ Lyuis Kerroll - "Alisa mo'jizalar mamlakatida"
Menimcha, eng ko'p film suratga olinishiga asos bo'ladigan kam sonli ertaklardan biri shu kitob. Kartalar Qirolichasi hukmronlik qiladigan, telba-teskari qonunlar amal qiluvchi bu ertak, yosh bolalarga qattiq ta'sir qilish kuchiga ega. Kerroll asarni chop etgan yillardanoq katta tanqidlarga uchragan, zero yosh kitobxon asarni o'qib zavqlanishdan ko'ra ko'proq tushunmovchilik, chalkashishlarga uchrashgan, Zero bu ayni haqiqat. Undagi ba'zi sahnalar hatto kattalar uchun haligacha jumboq.
2️⃣ Yuriy Olesha - "Uch baqaloq"
Men bu ertak haqida batafsil to'xtalganman. Holbuki, ertaklarda inqiloblarni tasvirlash va unda qonli sahnalarni namoyish etishning asosiy maqsadi yoshlarda sovet inqilobi haqida ko'proq xayrixoh bo'lishni ta'minlash ekani aniq. Afsuskuki, teatr va kinozallarni uzoq yillar davomida to'ldirib turgan bu asar sovet propaganda mashinasi o'ljasiga aylanadi.
1️⃣ Janni Rodari - "Chippolino"
Menimcha, Rodari italyan mazlumlari uchun yozgan ertagi xorijda, aniqrog'i, Sovet Ittifoqida mashhur bo'lishini kutmagandi. Oddiy piyoz bolaning qudratli graf Limon ustidan to'ntarish qilib hokimiyatni qo'lga olishi, go'yoki Oktabr revolyutsiyasining illustratsiyasiga qiyoslangan. "Uch baqaloq"dan farqli ravishda, inqilob mavzusidan boshqa narsasi bo'lmagan bu ertak sovet yoshlari ongida revolyutsiyaga nisbatan simpatiya uyg'otish uchun qilinganini tan olish kerak.
Ko'rib turgangizdek, biz ba'zi bolalar adabiyoti namunalariga yaxshiroq ko'z bilan qaraydigan bo'lsak, aslida kattalar payqashi lozim nyuanslarni ko'ramiz. Aytganimdek, ba'zan detallar ham muhim ahamiyat kasb etadi.
© Kitobxon
➡️ @kitoblar1