Internetning o‘zbek segmentiga ham zarur tozalanish haqida Dekabr oyida ijtimoiy tarmoqning qozoq segmentida yangi trend ommalashdi: kuzatuvchilar jamiyat uchun foyda keltirmaydigan blogerlar va mashhur shaxslardan obunani bekor qila boshladi.
G‘oya ko‘plab shikoyatlar fonida paydo bo‘ldi. Unda inflyuenserlar faqat o‘zlarining qimmatbaho hayot tarzlarini namoyish etishga e’tibor qaratayotgani qayd etilgan. Foydalanuvchilarning fikriga ko‘ra, bu voqelikni qabul qilishga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Qozog‘istonliklarning aytishicha, bunday postlar hasad, ishonchsizlik va hatto oilaviy nizolarni keltirib chiqaradi.
“Ularning maqsadi faqat pul topish. Ular o‘zlarining bezakli fotosuratlari va hech qanday qimmatga ega bo‘lmagan reklama bilan xalqni buzyapti”, – deb yozadi muhokama ishtirokchilari.
Trend tashabbuskorlari ta’limga oid, ijtimoiy yoki madaniy kontent yaratayotganlarni qo‘llab-quvvatlashga e’tibor qaratishni taklif qilmoqda. Ularga ko‘ra, bu axborot muhitini yaxshilash va jamiyatga bo‘lgan salbiy ta’sirni kamaytirishga yordam beradi.
Shu kunlarda “G‘ayrat Do‘stov ishi” atrofida ro‘y bergan axborot urushi, ishni yoritgan faollar, jurnalistlarga nisbatan boshlangan nohalol kiber shantajlar ko‘rsatdiki, tarmoqning o‘zbek segmenti ham Qozog‘istonda bo‘lgani kabi jiddiy tozalanishlarga muhtoj.
O‘zbekistonda katta xatarga aylangan va huquqiy oqibatsiz qolayotgan vaziyat haqida Bugun ijtimoiy tarmoqlarning o‘zbek segmenti egasi noma’lum, faoliyati esa jamoatchilik faollari, jurnalist va blogerlarga tosh otish, ularni obro‘sizlantirish, shu orqali jamiyatda qo‘rquv, mediada o‘zaro shubha va birlashmaslik muhitini ushlab turish bo‘lgan troll sahifalarga to‘lib toshgan.
Bunday sahifalar boshqaruvdagi ba’zi kuch va shaxslarga xizmat qilib, ular jamiyatda xur fikr, erkin so‘z aytish muhiti rivojlanishiga qarshi kimsalardir. Ular shuningdek, ijtimoiy tarmoq foydalanuvchilari joylayotgan surat, post va videolarni kuzatib borib, ularni o‘ziga kerakli vaqtda muallifga qarshi “kompromat” sifatida ishlatmoqda. Tahdid, haqorat va kiber shantajlar tufayli hatto tarmoqlardan foydalanish xavotiri avj olgan. Masalan, ochiq ma’lumotlarga ko‘ra, bugunga qadar yuzlab faol, jurnalist va blogerlar shu kabi shantaj, tahdid, tuhmat va haqoratlarga duch kelgan. Afsuski, bunday xatarlarga qarshi kurashishi kerak bo‘lgan tashkilotlar – huquq organlariga kiritilgan ariza va qilinayotgan ommaviy murojaatlar natijasiz qolmoqda.
Nima qilmoq kerak?O‘zingizga ma’lum va sizda shubha uyg‘otgan akkauntlarni bloklang, kanallariga a’zo bo‘lsangiz, tark eting. Siz shu orqali kiber shantajchilarning maqsadi jamiyatda keng yoyilishiga eng kamida xizmat qilmaysiz. O‘zingizni ham himoyalaysiz.
Troll sahifalarda ulashilayotgan postlarga like bosmaslik, ularning yozganini ulashmaslik bu – targ‘ibotda ishtirokchi bo‘lmaslik degani emas. Troll akkauntlar bilan do‘stligingizning o‘zi sizni siz istamagan tarzda targ‘ibotchiga aylantiradi. Avvalo ularning sahifasi va kanalida obunachi soni o‘sishiga hissa qo‘shasiz, ikkinchidan, bunday sahifalarni doimiy tarzda kuzatish sizni ular istagan yolg‘on axborot, buzuqlik, qo‘rquv va shubhalar ta’siriga tushiradi. Bundan tashqari, turli masalalarda jamoatchilik fikri o‘rganilarkan, siz troll kanallar va ular targ‘ib qilayotgan tashabbuslar tarafdori sifatida ko‘rilasiz.
Xulosa va chorlov Axborot asrida kishiga axborot olish, qidirish va saralash savodxonligi – ijtimoiy tarmoqlar gigiyenasi juda zarur. Shunday ekan, muallifi no’malum, maqsadi esa jamiyatni parchalash va qo‘rquvda ushlashdan iborat sahifalarni shunchaki bloklang, tark eting.
Foydalanyotgan sahifalaringizni trollardan toza tuting. Siz orqali jirkanch maqsadlarini keng yoyishlariga yo‘l qo‘ymang. Ularga qarshi kurashning hozircha samarali uslubi ularni kuzatmaslik, obunachisi bo’lmaslik.
Unutmang, maqsadi ezgu inson noma’lum sahifalar ortiga berkinmaydi. Hamkasblar va tarmoq faollarini ham ushbu harakatni qo‘llab-quvvatlash va ommalashtirishga chaqiraman!
@haqiqatdaIlyos
