Sifatli huquqshunoslar?
Aslida sog'lom fuqarolik jamiyatlarida, rivojlangan davlatlarda advokat, yuristlar soni aholi soniga nisbatan yuqori ekvivalentda bo'ladi. Jamiyatda huquqshunoslar qanchalik ko'p bo'lsa, qonunlar amaliyotda ishlashi shunchalik yuqori bo'ladi.
Xususiy universitet ochganlarning asriy ushalmas orzusi ham yurisprudensiya uchun litsenziya olish hisoblanadi. Shu yo'nalishni ochish orqali milliardlab soqqa qilish imkoniyati yaraladi. Xususiylar imtixonsiz, cheksiz kvotalarsiz qabul qilishni boshlaydi.
Har qancha ezgu tilaklar bildirmaylik lekin xususiylarga litsenziya berilishi sohani o'ldiradi. Ulardan shunchaki qo'lida qog'ozi bor, miyasida esa huquq nimaligini bilmaydigan sifatsiz kadrlar chiqadi.
Hozir ham yurisprudensiyada Toshkent davlat yuridik universiteti to'laqonli «monopol» hisoblanadi. Abituriyentlar uchun birinchi urinish TDYU, keyin esa boshqa OTMlar bo'ladi. Man shu monopoliyani to'liq support qilaman.
Chunki hatto TDYUni bitirib chiqib ketayotganlarning ham bilimi so'roq ostida. Masalan, maksimal 500 kg yuk ko'taradigan mashinaga ikki tonna yuk ortib qo'yilsa umuman to'g'ri bo'lmaydi. Ya'ni butun O'zbekistonda sifatli huquqshunos tayyorlashning imkoniyatlari cheklangan.
Chunki lektor professorlar, sohasini chuqur biladigan o'qituvchilar soni cheklangan. Sifatli yurist-pedagoglar soni esa undan ham kam. Viloyatlarda yoki boshqa shu yo'nalishi bor OTMlarda bironta prof borligini eshitmaganman. Bo'lsa ham barmoq bilan sanoqli.
Yana ham aniqroq aytaman: masalan, TDYUni o'zida ham auditoriyalar, sifatli lektor va seminaristlar yetishmovchiligi mavjud. Chunki har xil imtiyozlar, perevodlar va hokazo kvotadan tashqari talabalar ko'payib ketishi o'z-o'zidan bosimni va xaosni oshirgan.
Agar bizga sifatli, sohani rivojlantiradigan, xalqaro darajadagi kadrlar kerak bo'lsa, imtiyozlarni bekor qilishimiz, kvotalarni maksimal kamaytirishimiz va ortiqcha yuklamani yo'qotishimiz kerak.
Yaxshi yuristning yetishib chiqishi — kuchli ustozlardan ta'lim olishiga bog'liq. Harvarddan ham, Yaledan ham top kadrlar chiqishiga sabab: ularda eng kuchli professorlar, olimlar bor. O'zbekistonda esa bu bo'yicha imkoniyatlarimiz cheklangan.
Har qancha urinmaylik: huquqshunos bo'laman degan barcha G'ishmatlarni sifatli ta'lim beruvchilar bilan ta'minlay olmaymiz.
@legal_mind