Сабабҳои бемории саратон ( рак) чист?
Дар илми тиб калимае ҳаст бо номи “carcinogen” ё ба русӣ «канцероген»- ҳарчизе,ки метавонад шахсро ба бемории саратон гирифтор кунад.
Яке аз мавзӯи таърихии вобаста ба ин чиз қиссаи ғамангез ва фоҷиаовари кӯдакони 100-200 пеши Англия аст,ки калонсолон онҳоро барои тоза намудани дудкашҳои корхонаву хонаҳои истиқоматии худ истифода мекарданд. Ин кӯдакон аз 3 то 6 сол доштанд ва зиёдтар писарону духтароне интихоб мешуданд,ки хурдҷусса ҳастанд, ятим ҳастанд ё камбағал ҳастанд. Онҳоро волидайни кӯдакон мефурухтанд, ё кӯдакони бепарастори кучагардро мегирифтанд, баъзе вақт онҳоро ҳатто аз оилаҳои худ мерабуданд. Баъзеи онҳоро ҳатто аз Фаронсаву Итолиё мерабуданду ба Англия интиқол медоданд. Ин кӯдакон метавонистанд озод дохили ин дудкашҳо дароянду онро тоза кунанд, вале на ҳамавақт онҳо аз ин дудкашҳо зинда мебаромаданд. Ин кӯдакон дигар роҳи гурез надоштанду ягона халосии онҳо калонсол шудан буд,ки баъдан онҳо наметавонистанд ба ин дудкашҳо дароянд, чунки ин дудкашҳо ҳаҷми хурд доштанд. Зиёди ин кӯдакони дудкаштозакун пас аз 15-20 сол ба бемории саратони моя гирифтор мешуданд. Аввалинбор ин чизро духтур-ҷарроҳ Персивал Потт исбот кард ва гуфт,ки сабаби гирифтор шудан ба ин бемории ин ҷавонон таъсири моддаҳои кимиёвие ҳаст,ки ба бадани онҳо дар кудаки ҳангоми тоза кардани дудкашҳо мерасид ё онро нафас мегирифтан. Баъдан ин моддаҳои кимиёвиеро,ки метавонад сабаби пайдоиши саратон шавад «канцероген» номиданд.
«Канцероген»-ҳо кимиёвӣ, физикӣ, механикӣ ва биологӣ мешаванд. Метавонам якчандтои онҳоро номбар кунам,ки исбот шудааст,ки метавонанд сабаби сарзадани бемории саратонӣ шаванд: Helicobacter pylori (саратони меъда ва рӯдаи 12 ангушта), мышьяк (марги муш), папилломавирусҳои 16,18 ва 33, машруботи спиртӣ (этанол) ва сигор, нитрату нитритҳо (доруҳое,ки зиёдтар дар замини кишткунии сабзавот истифода мешавад), гуштҳои коркардшуда мисли ҳасибҳо, асбест, ва ғайраҳо.
«Концероген»-ҳо бениҳоят зиёд ҳастанд ва мо насиб ба наздикӣ навори хубе дар Ютуб карда бароятон пешниҳод мекунем. Агар ингуна мавзуҳо писанди Шумо бошад пас лайк гузореду ба дӯстони худ равон кунед. Ташаккур!!!
