Bolalar o'g'irligi: sabablari, ota-onalar uchun maslahatlar.
Deyarli har bir inson bolalaigida hech bo'lmaganda bir marta yashirincha va ruxsatsiz boshqalarga tegishli narsalarni olib qoygan holatlar bolgan bolishi mumkin. Lekin shu bilan birga, bolalar o'g'irligi tarbiyasizlik va "sharmandali" muammolar toifasiga kiradi. Ko'pchilik kattalar o'z farzandlari bilan bog'liq bunday holatlarga qattiq munosabatda bo'lishadi, va atrofdagilarga ovoza bolib ketishidan uyalishadi. Muammoning jiddiyligi esa bolaning yoshiga va uning sabablariga bog'liq. Ushbu maqolada biz maktabgacha yoshdagi bolalarda o'g'irlikning mumkin bo'lgan sabablari va bola bilan to'g'ri munosabatda bo'lish kerakligi haqida gaplashamiz.
Bolaning yoshi o'g'irlik haqidagi tushunchadan habardorligi borligi sifatida:
Bolaning o'zini o'zi anglash darajasi va axloqiy rivojlanishi ko'p jihatdan bolaning yoshiga bog'liq. Kichkina bolalar o'zlariniki va boshqalar o'rtasidagi farqni tushunmaydilar, shuning uchun ularning "o'g'irlashi"ko'p holatlarda ongsiz amalga oshiradilar. Ikki yoshli bola uni o'ziga tortadigan narsani olib qo'yishi va u noto'g'ri ish deb o'ylamaysligi tabiiydir. Bir lahzalik impulslarni nazorat qilish va o'z harakatlarining oqibatlarini bashorat qilish qobiliyati 3-4 yoshda rivojlana boshlaydi. Maktabgacha yoshdagi bolalar ko'pincha birovning mulkini olmasliklari kerakligini tushuntirish va bu buyumning egasi yo'qolganligi sababli xafa bo'lishini anglatish zaruru. 5-6 yoshda bolalar odatda mulk tushunchasi bilan yaxshi tanish bo'lishadi, ammo shunga qaramay, maktabgacha yoshdagi bolalarga xos bo'lgan impulsivlik va egosentrizm ko'pincha bolalarni "yomon" harakatlarga undaydi.
Bazida maktab yoshidagi bolalar ham o'g'irlikning nomaqbul xatti-harakat ekanligini tushunmasligi mumkin ammo buni yoshligidan anglab yetadigan bolalar ham bor.
Bolalikdagi o'g'irlik sabablari.
Bolaga hamma narsalar qiziq hamma buyumlar bolani qattiq jalb qiladi va u unga egalik qilish istagini yengishga bolalar doim ham qodir emaslar. Misol uchun, bola mexmonga borganda boshqa bolada uzoq vaqtdan beri u orzu qilgan o'yinchoq borligini ko'rsa bola uchun "uning" va "birovning" tushunchalari mavhum bolib qoladi, shuning uchun u o'zi yoqtirgan narsani olishda hech qanday yomonlikni ko'rmaydi.
Sevimli odamga sovg'a berish istagi. Bolalar ko'pincha eng yaxshi niyat bilan o'g'irlik qiladilar, masalan, yaqinlarini rozi qilish uchun. Bu istak axloqiy me'yorlardan ustun bo'lsa ham oz istagini chiroyli oqlashadi.
Ko'pincha bolalar, biror narsa topib olsalar, buni o'zlarida saqlab qolishlari mumkin deb o'ylashadi. Bolaga har bir narsani uni izlayotgan egasi borligini tushuntirish zarur.
Diqqatni jalb qilish istagi. O'g'irlik oilada ota onani etibor va diqqatini ongsiz ravishda o'ziga qaratish sifatida ham qilinishi mumkin.
Birovdan qasos olish yoki jazolash istagi sifatida.
Bolaning noqulaylik hissi va tengdoshlarida mavjud bo'lmagan narsaga ega bolishi istagi sifatida.
O'zini tuta olmaganligi sababli, maktabgacha yoshdagi bolalar har doim ham birovning narsasiga ega bo'lish istagini yenga olmasligi mumkin. Ko'pincha o'g'irlik fakti bola tomonidan tan olinmaydi yoki u tomonidan yomon narsa sifatida baholanmasligi mumkin.
https://t.me/audionodiragafurova
