Adhamjon Mahmudov | Personal blog

Romantika-chi? Muhabbat? Ishq qayerda qoldi? Uff, yana-mi. Mayli, ko'zingizni bir ochib qo'yay. Aqlli va muvaffaqiyatli yigit(va qiz)lar yoshlik vaqtlarini romantikaga sarflab o'tirmaydilar. (1) (2)(Yoshligimda qizlar ignor qilganiga zo'r bahona topdim, ha-ha). Bu inshoni o'qiyotganlar shu toifaga kiradi deb umid qilaman. Yo'qsa harflar bilan ko'zingizni qiynash o'rniga, instagramda o'tirgan bo'lishingiz mumkin edi.
Romantikaga yoshligini sarflagan tengdoshlarim bor edi. Gullar tashib yurishardi. Doimiy sms almashishar edi. Kontaktlarida hamma qiz bola ismlari bor edi. O'n yil o'tdi. Nima bo'ldi? Aksarlari sochlari to'kilib, semirib ketishdi. Qizlar qaramay qo'ydi. Vaqtlari bekor ketgani uchun karyerani ham zo'r qila olishmadi. Oxiri o'zlari tengini topib, turmush qurishdi. Ilm ham olishmadi. Ilm va romantika – suv va olov. Bittasi ikkinchisini yashashga qo'ymaydi. Buni maktabimizdan bilaman. Eng dangasalar, romantikaga eng ko'p berilganlar bo'lib chiqadi.
Yigitlardan ortmaydigan qizlar taqdirini yuqorida yozdim. Yana qo'shib o'tirmayman.
Yoshlikda jimgina dars qilgan/ishni bosganlar esa, orzularidan ham ustunroq qizlarga uylanishdi. "To'xtang. Axir, ustunroq qizga uylanish xavfli edi-ku." Ha, faqat bir jihati bor. Bu yillar davomida ular ham o'sib borishdi. Oldin ham gaplashgandik. Orzumizdagi qizga uylanish uchun, uning ortidan yugurilmaydi. Ustimizda ishlanadi. Ilmliroq, odobliroq, boyroq, mehnatkashroq bo'linadi. Shunda yugurishga hojat qolmaydi. O'zi keladi. (Endi buyog'i o'zbekchilik, rasmiyatchilik uchun baribir yigit taraf sovchi qo'yadi.)
Xulosa qiladigan bo'lsak. Turmush qurishdagi kuzatuvlarimiz shuni ko'rsatyapti: Nomzodimiz bilan dunyoqarashimiz bir xil bo'lsa, odamlar uchun tuslanmasa, hayotda harakati ko'p-u, lekin kutuvlari kam bo'lsa, darajamiz tushsa – baxtli bo'lmaslik uchun deyarli sabablar qolmaydi.

Ayol ancha baland bo'lgan nikohlar yoki erni mensimaslik yoki ajralish bilan tugaydi, do'stlar. Balandlik daromadda, bo'yda, nasabda, ilmda bo'lishi mumkin. Bu kuzatuvim albatta. Borib, tekshirib keldim. Tadqiqotlar ham shuni ko'rsatar ekan.
Ibn Ataulloh sakandariy ham axloqi o'zingizdan pastlar bilan yurmaslikni tavsiya qiladilar. Yurmaslik muhim bo'lsa, turmush qurmaslik yanada muhimroq bo'ladi.

Hakamlar harakatlarimiz chegaralarini belgilab beradi. Bizga hukm o'quvchi tashqarida bo'lsa, u ketishi bilan o'z holimizga qaytamiz. Uzoq vaqt yolg'iz qolganlar, kim ekanliklarini ko'rib, o'zlari ham hayron qolgan bo'lsalar, ajab emas.
Hakam ichkaridan bo'lsa, u doimo biz bilan. Chegaralar ham doimiy.
Hakami tashqarida bo'lganlar bor. Ular odamlarga yoqishga harakat qilishadi. Yoqish uchun prinsiplar, harakatlar, fikrlar qurbon beriladi. Ichadiganlar bilan o'tirib qolsa, ichib qo'yadi. Bekorchilar bilan bo'lganda g'iybatga qo'shiladi, yomon ko'rinmaslik uchun yolg'on gapiradi.
Bu qismi endi yigitlarga tegishli. Hakami tashqarida bo'lgan qizlarning belgisi bor: qoshlarini terish, tor kiyinish, ko'p bo'yanish. Odam o'z qoshlarini ko'rmaydi. Terish og'ritadi. Tor kiyim noqulay bo'ladi. Uzoq bo'yanish vaqt oladi. Bugun odamlarga yoqish uchun og'riq, noqulaylik, vaqt isrofiga rozi bo'layotganlar, kelajakda odamlarga yoqish uchun erga yoqishni qurbon qilib yuborishlari katta ehtimol.
O'z tengdoshlarimda ham xuddi shuni ko'rdim. Maktabimiz/Institutimiz havasida yuradigan qizlar bor edi. E'tibordan xursand bo'lishar edi chamamda. Hozir aksarlari bolalari bilan qizlik uylarida o'tirishibdi. Sinfning bir chekkasida borligi bilinmay yurgan qizlar esa, o'z oilalarida baxtni qurishyapti.
Tashqi belgilarga qarab xulosa qilaveramizmi? Odamning dili pok bo'lishi mumkin-ku? E'tiroz bildiradi o'quvchimiz. Mumkin. Bo'lmasligi ham mumkin. Ovqatim zaharli bo'lish ehtimoli 30% bo'lsa ham yemagan bo'lardim. Hayotimni zaharlash ham shunday. Tashqariga qarayotganda men tashqariga qaramayapman. Axir Sakandariy hazratlari aytgandilar: tashqari ichkarining belgisi.