Бизнес-адвокат | Biznes-advokat

8. Чунки амалдаги ЎР нинг ЖПК си 48-м даги гумондорнинг ҳуқуқлари 66-м даги гувоҳнинг ҳуқуқларига кўра кенгроқдир. Масалан, гувоҳ фақат ўзига қарши ва яқин қариндошларига қарши кўрсатма бермасликка ҳақли. Гумондор эса умуман кўрсатма бермасликка ҳақли.

Давоми келгуси сонда (Ўқув марказларида ва умуман уйда, хусусий мулк объектларида ўзингизни ҳимоялаш усуллари ва чоралари тўғрисида). Ифтор вақти бб қолибди.

@abduvohidyakubov

Албатта, қиммат автомобиль ёки яхши уй олишлари мумкин, лекин ўша одамлар кутганидек ижтимоий мавқеси бўлмайди, чунки ўша жамиятдаги шартли мактаб директори ёки ёзувчи (аҳамият беринг — дўхтир эмас) анча юқорироқ ижтимоий мавқега эга.

Бу нарсалар озгина эмпирик ҳам тадқиқ қилинган. Мен шахсан таниган бир Афғон йигитини гапини эслайман — отаси шимолий Виржиниядаги энг қиммат уйлардан бирини сотиб олган экан, лекин бу фактни фақат Афғонистонда муҳим эканини пайқаган экан. АҚШда эса, бундай катта уйи борлиги нафақат мақтана олмас эди, балки уни кимдир билиб қолса ҳам эриш туюлар экан. Айтмоқчи, айнан шунинг учун кейин Дубайга кўчиб кетмоқчи бўлди.

Хулоса шундаки, мамлакат қанчалик ривожланган бўлса, пулга мавқе сотиб олиш шунчалар қиммат.

Иқтисодчи Беҳзод Ҳошимов

@abduvohidyakubov

Ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларимизга аъзо бўлинг:

Instagram | YouTube | Facebook

Бой мамлакатлар билан камбағал мамлакатлар орасидаги фарқ яна бир нарсада аён бўлади. Ижтимоий мавқе ва пулни орасидаги боғлиқликда.

Камбағал жамиятларда пули бор одамни мавқеси ўз ўзидан кўтарилаверади, фарқи йўқ, бу пулни уюшган жиноий гуруҳ аъзоси сифатида орттирганми ёки коррупция орқали давлат билан ишлаб орттирганми. Ундай одамлар билан бошқа одамлар қўл бериб кўришаверишади, керак бўлса, ОАВ ҳам улар ҳақида ёзади. Яъни биринчи хусусияти пулни келиб чиқиши аҳамиятсиз. Иккинчиси, пул билан мавқе бирга бир айирбошланади.

Бойроқ мамлакатларда пулни жуда қийинлик билан мавқега алиштирса бўлади. Масалан, АҚШда мактаб директорини мавқеси жуда баланд — лекин жуда кам пул топади. Кичик бизнесмен, ойига бир миллион доллар даромад қилса ҳам, ўша жамиятдаги мактаб директоридан, ёки катта нашрга ишлайдиган журналистдан, ёки юз баробар кам пул топадиган давлат арбобидан мавқеси анча паст бўлади. Энг қизиғи буни улар биладилар. Ёзувчилар кам пул топишади, лекин ижтимоий мавқеси баланд, ёки дипломатларни ёки ҳарбийларни ва ҳоказо.

Бу нарсани менимча ҳамма яхши билади, АҚШдаги ёки Европадаги журналистни ёки олимни, ундан юзлаб баробар кўпроқ пул топадиган тадбиркордан мавқеси каттароқ эканлигига ҳамма аҳамият берган бўлса керак.

Лекин бир қизиқ нарсага эътиборни қаратмоқчиман. Айниқса урушдан кейин, кўп рус бойлари шартли ғарбга кўчиб шу нарсани англашаётгани жуда қизиқлигини. Уларни кўринадиган бойликлари — катта уйи, қиммат автомашинаси ва ҳоказо, ғарбий жамиятларда кўрсатилиши осон, лекин мавқесини ошириши қийин бўлган нарсалар, деярли имконсиз. Шунинг учун улар нима қилишади? Албатта бошида фрустрация, яъни қабул қилиш қийин. Ахир уларда миллионлаб долларлари бор, лекин ғарбда ҳеч ким уларни бу учун ҳурмат қилмайди. Улар ўйлашадики, анча йил яшасам уларни ўша жамиятларга қабул қилишлари мумкин, мавқелари ошиши мумкин. Бу ҳам хато. Бир неча ўн йиллаб Англияда яшаган бойлар буни жуда англашади ва фарзандлари туғилишидан олдин Этонга ёзиб қўйишади, шоядки келажакда фарзандларини мавқеси баланд бўлсин деб.

АҚШда ҳам буни йўли бор, лекин доим яхши ишлайди дея олмаймиз. Улардан бири хайрия. Хайрия билан хайрияни фарқи бор. Масалан, Афғонистондан Калифорнияга кўчиб келган миллионер яхши биладики, агар Афғонистонга хайрия қилса уни хайриясини таъсир доираси юқорироқ. Лекин АҚШдаги мавқеси учун табиийки, АҚШдаги у кирмоқчи бўлган ҳамжамиятга пул бериши афзалроқ. Шунинг учун ҳам, Калифорния ўрмонидаги қурт қумурсқаларни муҳофаза қилиш ҳамжамиятига миллионлаб пул беришни, Афғонистондаги очарчиликдан қийналаётган ҳамқишлоқларига беришдан афзал деб билади. Баъзи бир тадбиркорлар АҚШни муҳим университетларига хайрия беришади — у ҳам бир умид биланки, балки шундай хайрия берсам, ўша жойни атрофдагилар уни кўпроқ ҳурмат қилади ёки энг камида эртага фарзандларини ўша университетга кириши осонроқ бўлади. Худди шундай йўналиш санъатга пул ажратиш. Санъат ва маданият атрофидаги одамлар уларни қабул қилиши ёки ҳеч бўлмаганда тадбирларига чақириб туришлари учун, санъатга, галереяларга ва шу каби тадбирларни молиялаштиришга пул беришади. Бир қизиқ нуқта шундаки, шу пулга мавқени сотиб олиш қиммат туради. Яъни пулга мавқе олиш имконсиз эмас — шунчаки ниҳоятда қиммат. Яъни мавқени «айирбошлаш курси» ўта қиммат. Пули бор лекин мавқеси йўқ одам, пиччоқа илиниши учун керакли университетга ёки муҳим музейга 5-55 миллион доллар хайрия қилиши керак. Яъни масалан, ўзи 100 миллиони бор одамни мавқесини кўтариш жуда қиммат. Айниқса, шубҳали даромад манбасидан пул топса. Лекин шартли Афғонистон ёки Россияда 100 миллион доллар бор одамни мавқеси шундоқ ҳам баланд бўлади. Шу нарса кўпчиликка яхши кўринмайди.

Бу дистрибуцияни нафақат тепасида, балки ўртасида ҳам муҳим.
Масалан, АҚШда катта корхона ёки банкда ишлайдиган тажрибали ходим йилига 500 минг доллар ишлайди. Бу албатта катта пул. Лекин маъно шундаки, мавқе учун етарли эмас. Иммигрант жамиятлардаги «биринчи авлод муаммоси» деб ҳам буни аташади. Яъни молиявий барқарорлик, мавқе билан келмайди.

Жаноб Президент! Кунлар ҳам исиб қолди, мабодо Шоввозсой томонга йўлингиз тушиб қолса, Нуробод қишлоғига борганда Шоввозсой томонга бурилмасдан, машинани шартта шопирдан олиб қўйиб, рулга ўзингиз ўтириб, Ангрен томонга қараб юрсангиз яхши бўлар эди. Олтин заводигача бориб, яна Нурободгача қайтиб келсангиз етади. Агар машинангизни балони дабдала йўллардаги чуқурларга тушмасдан ва балон ёрилмасдан бориб кела олсангиз, Сизга қойил қолган бўлар эдик. Чунки йўлнинг Тошкентдан фақат Нурободгача бўлган қисмидаги чуқурлар ямаб, таъмирлаб чиқилган холос. Нурободдан Ангренгача бўлган қисми эса шу даражада абгорки, машиналар 1-2 тезликда юришга ва пробка бўлиб қолишига тўғри келмоқда. Айниқса, Увак қишлоғида. Чуқурлар шу қадар катта ва кўпки, машинамни балони бир вақтни ўзида катта чуқурга тушиб, 2 та балони бараварига ёрилиб кетди. Шомдан кейин кечқурундаги сарсонликни гап билан ифодалаб бўлмайди.
2. Биз аҳоли бензин ва газ сотиб олаётганда, МРО да машина билан боғлиқ ҳар қанақа олди-сотди ёки бошқа операцияни амалга ошираётганимизда тўлаётган мажбурий тўлов ва йиғимларимиз, жарималар ва бошқа суммалар миллиардлаб долларни ташкил қилади. Бундан ташқари, 30 млрд долларга яқин солиқлар, божлар ва бошқа тўловларни бюджетга тўлаяпмиз.

3. Бу миллиардлаб доллар пулларни эса Сиз тайинлаган вазирлар, хокимлар ва бошқа амалдорлар халқ учун, йўл учун етарли даражада сарфламаяпти. Яъни, ўзингиз Денов йўлларида айтганиздек, Сизни алдашмоқда. Нафақат Сурхондарё йўлларини, балки водий йўлларини ҳам, бошқа вилоятлардаги йўлларни ҳам етарлича таъмирлашгани йўқ.

4. Бу давлат амалдорлари Сизни ҳам, халқни ҳам алдаётгани аниқ экани яна бир бор тасдиқланиб турган бир вақтда нимага уларга нисбатан қаттиқ чоралар кўрмайсиз? Бир лавозимдан олиб, бошқасига тайинлайсиз. Балки йўлларга сарфланди, деб сохта ҳужжатлар қилиб, пулларини ўзлаштириб бўлгандир? Фалон идорага айтинг, текшириб бу ўзлаштириш ҳолатларини аниқласин, деб сўрамоқчи эдим. Лекин хаёлимга биронта идора ёки биронта давлат амалдори келмадики, у холис текшира олса. Бунақа идора ва амалдор бор эканига эса мен ҳам, халқ ҳам, Ўзингиз ҳам ишонмайсиз.

5. Бас шундай экан, давлат маъмурий бошқаруви ва сиёсий эркинликлар соҳасида ҳам жиддий ислоҳотларни бошлаш вақти етиб келмадими? Агар давлат амалдорларининг коррупциясини тугатмоқчи бўлсангиз, нима сабабдан халигача амалдорларнинг даромад (ва албатта харажат) ларини декларация қилишни орқага суриб келяпсиз? Буни асословчи важларингизни халққа тушунтириб бера оласизми?

ПиСИ: Навоий кўчадаги тротуарни тўсиб қўйган газ трубасини ўтган сафар қўйган постимдан кейин 2 кун ичида, Президент порталига ёзганимдан кейин 1 ой ичида тузатиб кетишди. Раҳмат. Энди, мушугимизни қорни оғриб қолса ҳам Ўзингизга мурожаат қилаверамиз. Зотан, амалдорларингиз бари бир ишламайди. Алдайверади. Бу гапингизга қўшиламан.

Давоми келгуси сонда (ҳамма ишни Президентни ўзи қиладиган бўлса ёки у аралашмаса муаммолар ҳал бўлмаса, бунақа "қўлда бошқарув" тизими қачонгача давом этади, деган мавзуда).

@abduvohidyakubov

Ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларимизга аъзо бўлинг:

Instagram | YouTube | Facebook

МУАММОЛАРИМИЗ САБАБИ КОНСТИТУЦИЯНИНГ ВА ҚОНУНЛАРНИНГ ЗОТАН ИШЛАМАЁТГАНИДА, УНГА ЎЗГАРТИРИШЛАР КИРИТИШ ЗАРУР ЭКАНИДА ЭМАС

1. Ўзи қайси модда Конституциянинг ва қонунларнинг тўла ишлашига халақит беряпти? Масалан, Президентнинг икки муддат 5 йилдан сайланиши мумкинлиги тўғрисидаги модда Конституция ва қонунларнинг тўла ишлашига тўсқинлик қилдими шу кунгача? Нима учун уни ўзгартиришимиз керак бўлиб қолди? Америкада Президент 4 йилдан 2 марта, қўшни Қозоғистонда 7 йил бир марта ишласа бўладию, бизда жами 10 йил етмайдими?
2. Мабодо, амалдаги Конституция замон талабига жавоб бера олмай қолган бўлса, унда шу кунгача кўплаб низолар келиб чиққан, бу моддалар тўхтовсиз бузилган ва буни Конституциявий суд кўриб чиқиб, ўз қарорларини чиқарган бўлиши керак эди. Лекин Конституциявий суднинг ўтган 31 йилдаги фаолиятига назар ташласак, Конституциянинг биронта моддаси бузилгани ёки замон талабига жавоб бера олмай қолгани тўғрисида қарор чиқармаган. Мабодо, биздан яшириб чиқарган қарорлари бўлса айнан ўша қарорларда кўрсатилган моддалари ўзгартирилиши масаласини кўтариш мумкин эди. Лекин бунақа қарорлар йўқку. Яъни бузилавериб-бузилавериб, КС қарор чиқаравериб чарчаб кетган биронта модда борми Конституцияда?
3. Агар КС ўтган 31 йилда ҳар куни 1 донадан иш кўриб чиқса ҳам 31 йилда 10 000 тадан ортиқ иш кўрган бўлард эди. Лекин кўриб турибмизки, Конституция бузилишига доир 10 мингта эмас, 10 та ҳам ишни кўриб чиқмаган. Демак, ҳамма ишлар жойида, биронта камчилик йўқ. Конституция бузилмаган бўлса нимага бунақа бузилмайдиган, тўла риоя қилиб келинган Конституцияни ўзгартириш керак? Нимага? Ўзларининг шу вақтгача яратиб келган тизими ва ишлаш принципларига ўзлари қарши чиқмаяптими?
4. Конституциянинг Олий мажлис тасдиқлаган лойиҳасини кўрмадим. Лекин айтишларича, 29-моддадаги "ахборот тарқатиш эркинлиги" халқнинг маънавиятига зарар келтирса тақиқланиши (чекланиши) мумкинлиги ёзилган эмиш. Ўзбекистон имзолаган барча халқаро шартномаларда диний эркинликлар, сўз ва матбуот эркинлиги каби эркинликлар 5 та асос билан чекланиши мумкинлиги ёзилган бўлиб, буларнинг ичида жамоат хавфсизлиги, жамоат тартиби, жамоат саломатлиги ва ЖАМОАТ АХЛОҚИ ни ҳимоя қилиш мақсадида эркинликлар чекланиши мм, деб кўрсатилган. Асло "халқ ёки жамоат маънавияти" эмас. Масхарабозлик қилманглар: жамоат маънавияти деган тушунча ўта мавҳум ва таърифини хохлаганча кенг шархлаш мумкин. Аниқ қилиб, жамоат ахлоқи, деб ёзинг ва халқаро қонунларга мосланг.
5. Конституция ҳам, миллий қонунлар ҳам Ўзбекистон имзолаган халқаро шартномаларга, халқаро қонунларга мос бўлиши шарт, зид келиши мумкин эмас. Бу "ЎР нинг халқаро шартномалари тўғрисидаги қонуни" 2-м да ёзилган. Шу сабабли жамоат маънавияти эмас, аниқ қилиб ЖАМОАТ АХЛОҚИ деб кўрсатилишини талаб қиламан.
6. Аслида ЎР имзолаган халқаро қонунларга риоя қилиш истаги бўлганида эса Ўзбекистон қонунлари унга аллақачон мосланиши керак эди. Мосланадими йўқми халқаро шартномаларга аниқ риоя қилиш керак эди шу вақтгача. Риоя қилганингиз йўқ шу вақтгача кўплаб халқаро қонунларга. Миллий қонунларимизга ҳам давлат органлари кўп ҳолларда риоя қилгани йўқ. Конституцияни ҳар қанча ўзгартирган билан, мукаммал қилгани билан унга риоя қилинмаса халққа нима фойда? Олдин мавжуд Конституция ва қонунларга риоя қилишни бошлаш керак эмасмиди?

Интернетнинг Ҳукуматларга таъсири тўғрисида

Жаҳон иқтисодий форуми ва унинг ҳар йили Давос (Швейцария) да ўтадиган учрашувлари асосчиси Клаус Швабнинг "Тўртинчи саноат инқилоби" китоби ("Asaxiy books" лойиҳаси томонидан ўзбек тилига жуда чиройли таржима қилинган) ни ўқиб чиқдим. Жуда ажойиб ва фойдали маълумотлар ёзилган экан. Жумладан, интернет ва 4-саноат инқилобининг Ҳукуматларга қандай таъсир кўрсатаётгани масаласидаги маълумотлар жуда фойдали экани сабабли шу қисмини жузъий қўшимчаларим билан бирга сизларга ҳавола қилишни лозим деб топдим.

Интернет ва рақамли дунёнинг кучайиб бориши Ҳукуматларга қуйидагича таъсир ўтказар экан (бу ўзгаришларнинг қайси бири автократик Ҳукуматларга таъсир қилади, қайси бири қилмаслиги тўғрисида ўз фикрларингизни комментларда ёзарсизлар):

1. Рақамли дунё давлат ҳокимияти обрўсини ҳимоя қиладиган тўсиқларнинг кўпини олиб ташламоқда. Натижада бошқарилаётганлар ёки жамият кўпроқ маълумотга эга бўлиб, талаблари ортиб бориши Ҳукумат самарадорлиги ёки таъсир кучини камайтирмоқда. Бунга йирик демократик давлатнинг обрўсини тўка олган 'WıkıLeaks' воқеаларини ёки МО автокартияларининг юзини очиб бераётган "Озодлик" радиоси маълумотларини, ёки ҳар куни журналистлар ва блогерлар томонидан тарқатилаётган таҳлилий-танқидий маълумотларни (А.Я.) мисол қилиб келтириш мумкин;
2. Ҳозирги вақтда давлатни бошқариш аввалги даврларга нисбатан қийинлигига шубҳа йўқ. Бир нечта истиснолардан ташқари сиёсатчилар учун ўзгаришларга интилиш тобора қийинлашиб бормоқда. Уларни давлатлараро, минтақавий, маҳаллий ва ҳатто индивидуал сиёсиё куч (блогерлар) марказлари чегаралайди. Кичик сиёсий кучлар энди миллий Ҳукумат сингари катта кучларни тизгинлашга қодир.
3. Ҳукуматлар ҳокимият аста-секин давлат ташкилотларидан нодавлат ташкилотларга, шаклланган институтлардан (агар бўлса-А.Я.) эркин тармоқларга ўтиб кетмоқда. Янги технологиялар, ижтимоий тармоқлар ва алоқалар орқали деярли ҳар қандай инсон бошқаларга таъсир ўтказиши мумкин. Яқин йилларгача буни тасаввур ҳам қилиб бўлмас эди.
4. Ҳокимиятлар тобора муваққат ва ўткинчи бўлиб бориши, Ҳукуматларга кучли зарар етказмоқда. Ёзувчи ва иқтисодчи Мойзес Наим айтганидек, "21 асрда ҳокимиятни қўлга киритиш ва йўқотиш осон, ундан фойдаланиш эса қийин".
5. Мухтасар қилиб айтганда:
а) янги технологиялар фуқароларга ўз фикрини билдириш;
б) фуқарорларнинг саъй-ҳаракатларини ўзаро мувофиқлаштириш;
в) Ҳукумат назоратини четлаб ўтиш имконларини бермоқда.
г) параллел тузилмалар расмий давлат тизимига қарши (ёки уни четлаб ўтган ҳолда) ўз ғояларини тарқатишга, издошлар йиғишига ва ҳаракатларини мувофиқлаштиришларига имкон бермоқда.
6. Хулоса шуки, охир-оқибатда ҳукуматларнинг мослаша олиш қобилияти уларнинг омон қолиш-қолмаслигини белгилаб беради. Агар улар кучайиб бораётган "бузғунчи" ўзгаришлар дунёсини (интернет, рақамли дунё вб) қабул қилиб, рақобатни таъминловчи ошкораликка ва самарадорликка эриша олса фаолиятини юритишда давом этиши мумкин.
7. Лекин айрим автократик Ҳукуматлар каби (қон билан кирган жон билан чиқади деганларидек) яна бари бир ёлғон, ҳийла-найранг, чалғитиш, сохта блогерлар ва журналистлардан фойдаланиш, коррупция, монополия, қонунсизлик ва куч ишлатар тизимларнинг зўравонлиги ҳамда муттаҳамгарчиликларга давом этаверишса, натижасидан ўзлари жавобгар бўлишлари муқаррардир.

@abduvohidyakubov

Ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларимизга аъзо бўлинг:

Instagram | YouTube | Facebook

Интернет ва рақамли дунёнинг кучайиб бориши Ҳукуматларга қуйидагича таъсир ўтказар экан (бу ўзгаришларнинг қайси бири автократик Ҳукуматларга таъсир қилади, қайси бири қилмаслиги тўғрисида ўз фикрларингизни комментларда ёзарсизлар):

1. Рақамли дунё давлат ҳокимияти обрўсини ҳимоя қиладиган тўсиқларнинг кўпини олиб ташламоқда. Натижада бошқарилаётганлар ёки жамият кўпроқ маълумотга эга бўлиб, талаблари ортиб бориши Ҳукумат самарадорлиги ёки таъсир кучини камайтирмоқда. Бунга йирик демократик давлатнинг обрўсини тўка олган 'WıkıLeaks' воқеаларини ёки МО автокартияларининг юзини очиб бераётган "Озодлик" радиоси маълумотларини, ёки ҳар куни журналистлар ва блогерлар томонидан тарқатилаётган таҳлилий-танқидий маълумотларни (А.Я.) мисол қилиб келтириш мумкин;
2. Ҳозирги вақтда давлатни бошқариш аввалги даврларга нисбатан қийинлигига шубҳа йўқ. Бир нечта истиснолардан ташқари сиёсатчилар учун ўзгаришларга интилиш тобора қийинлашиб бормоқда. Уларни давлатлараро, минтақавий, маҳаллий ва ҳатто индивидуал сиёсиё куч (блогерлар) марказлари чегаралайди. Кичик сиёсий кучлар энди миллий Ҳукумат сингари катта кучларни тизгинлашга қодир.
3. Ҳукуматлар ҳокимият аста-секин давлат ташкилотларидан нодавлат ташкилотларга, шаклланган институтлардан (агар бўлса-А.Я.) эркин тармоқларга ўтиб кетмоқда. Янги технологиялар, ижтимоий тармоқлар ва алоқалар орқали деярли ҳар қандай инсон бошқаларга таъсир ўтказиши мумкин. Яқин йилларгача буни тасаввур ҳам қилиб бўлмас эди.
4. Ҳокимиятлар тобора муваққат ва ўткинчи бўлиб бориши, Ҳукуматларга кучли зарар етказмоқда. Ёзувчи ва иқтисодчи Мойзес Наим айтганидек, "21 асрда ҳокимиятни қўлга киритиш ва йўқотиш осон, ундан фойдаланиш эса қийин".
5. Мухтасар қилиб айтганда:
а) янги технологиялар фуқароларга ўз фикрини билдириш;
б) фуқарорларнинг саъй-ҳаракатларини ўзаро мувофиқлаштириш;
в) Ҳукумат назоратини четлаб ўтиш имконларини бермоқда.
г) параллел тузилмалар расмий давлат тизимига қарши (ёки уни четлаб ўтган ҳолда) ўз ғояларини тарқатишга, издошлар йиғишига ва ҳаракатларини мувофиқлаштиришларига имкон бермоқда.
6. Хулоса шуки, охир-оқибатда ҳукуматларнинг мослаша олиш қобилияти уларнинг омон қолиш-қолмаслигини белгилаб беради. Агар улар кучайиб бораётган "бузғунчи" ўзгаришлар дунёсини (интернет, рақамли дунё вб) қабул қилиб, рақобатни таъминловчи ошкораликка ва самарадорликка эриша олса фаолиятини юритишда давом этиши мумкин.
7. Лекин айрим автократик Ҳукуматлар каби (қон билан кирган жон билан чиқади деганларидек) яна бари бир ёлғон, ҳийла-найранг, чалғитиш, сохта блогерлар ва журналистлардан фойдаланиш, коррупция, монополия, қонунсизлик ва куч ишлатар тизимларнинг зўравонлиги ҳамда муттаҳамгарчиликларга давом этаверишса, натижасидан ўзлари жавобгар бўлишлари муқаррардир (А.Я).

Мазкур пост Клаус Швабнинг "4-саноат инқилоби" китобидан айрим жузъий ўзгаришлар қўшган ҳолда кўчириб ёзилди.

@abduvohidyakubov

Ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларимизга аъзо бўлинг:

Instagram | YouTube | Facebook

Ўхшамаган ва ёпишмаган 2 дона важни келтириб, адвокатлик қилиш навбати Расул Кушербоевга етиб келибди. Озодликнинг 1000 бетдан ортиқ далиллари шу гаплари йўқ бўлиб кетармиш ва камига Озодлик кечириб сўраши кк эмиш. Расулнинг 2 дона ёпишмаган асослари қуйдагича:

1. Ўзбекистон барча нефт ва газ конларини барча ҳуқуқлари билан 35 йилга 1 та компанияга бериши ва 35 млрд дол ни бир шахсга тегишли корхонага (ERIELL va Enter Engineering) ишлатилган, деган иддао нотўғри бўлиб чиққан эмиш.

Расулга жавоб:
Биринчидан, Озодлик айбловида Ўзбекистондаги барча нефт ва газ конлари 35 йилга битта компанияга берилди, деб айтилмаган. Балки "Ўзбекистондаги нефт ва газ билан боғлиқ барча операцияларини амалга ошириш ва уларни бошқариш бўйича эксклюзив ҳуқуқни 35 йилга тақдим этди" деб айтилган. Ва Озодлик бу иддаосини тасдиқловчи 2017 йил 05 апрел кунги Алтмакс компанияси (ва офшор шериклари) билан Ўзбекистон Ҳукумати ўртасида тузилган шартномани кўрсатди. Ва бу шартноманинг тегишли бандини ўз сайтига жойлаштирди. Яъни газ конларини ярмидан оз қисми Ўзбекнефтгазда қолган бўлса ҳам бари бир бу конлардан чиққан газни сотиш ва экспорт қилиш ҳуқуқи Алтмакс компаниясига берилди, деган мазмунга эга бу шартнома. Вазирлик ва унинг адвокатлари эса тўхтовсиз сўз ўйини қилишмоқда:
а) эмишки, конларнинг ҳаммаси берилгани йўқ. Конларни ярмига яқини ўзимизда турибди дейишяпти. Конларни бир қисми Сизда тургани билан ундан чиққан газни сота олмаяпсиз, уни офшор компаниялар Ўзбекистон аҳолисига сотмасдан, Хитойга, Қирғизистонга вб давлатларга экспорт қилмоқда.
б) Конларни фақат 2 таси Газпромга ва 13 таси Лукойлга берилди холос. Қолгани қўшма корхоналарда, Россияга берилмаган, дейишмоқда вазир ва адвокатлари. Ваҳоланки, қўшма корхоналарнинг асосий таъсисчилари Россияга қарашли фирмалар, компаниялар ва олигархларку. Сўз ўйини қиляпсизлар холос.
в) Озодлик кўрсатган 05.04.2017 й кунги шартномани сайтига жойлаштирди. Энергетика вазири ҳам бу шартнома сохта, хақиқий шартнома мана бу, деб ўша сўзлар ёзилмаган ҳақиқий шартномани сайтига жойлаштирсин эмасам.
г) Бу шартномалар махфий, деб бахона қилишмоқда. Зотан, ер юзида тузилаётган миллионлаб шартномаларда унинг шартлари тижорат сири ҳисобланади ва тарафлар уни ошкор қилмайди. Лекин бу Ибрат Сафо айтмоқчи, давлатлар билан тузилган шартномаларга, айниқса, халқнинг миллий бойлиги бўлган ер ости бойликларини бепулга бериш (сотиш) билан боғлиқ шартномаларга тегишли эмас. Мулкнинг эгаси халқ ва унинг розилигисиз, халқ вакиллари бўлмиш парламент розилигисиз бу бойликларни сотиш мм эмас. Бу шартномаларни халқдан ёки депутатлардан яшириш мм эмас. Акс ҳолда Ўзбекистонда ёки дунёда халқ бойлиги билан боғлиқ биронта маълумотни халқлар ололмасдан, хамма нарсадан маҳрум бўлиб, ҳаттоки, маълумотларни олишдан ҳам маҳрум бўлиб яшаб ўтиб кетаверадими? Қанақа одолат бу? Бу тижорат сири эмас, ўғрилик сири бўлсачи?
д) Озодлик 35 млрд долларни фақат 1 та компанияга берилди, дегани йўқ. Бу бюджет пулларини нефт-газ соҳасига нотўғри ишлатилди, акс ҳолда газ нимага камайиб кетди, деди. Сўз ўйини қилишдан чарчамас экансизлар. Лекин одамларни ахмоқ қила олмайсизлар энди.

2. Расул Кушербоевнинг 2 чи ўхшмаган асоси: Эмишки, Ўзбекистон расмийлари билдирган норматив ҳужжатлар қандайдир корхоналарнинг бухгалтерлик ҳужжатларидан кўра ишончли чиқибди. Ва энг муҳими барча келишувлар рўй-рост айтилган эмуш. "Озодлик" нинг суриштируви чуқур асосланмаган иддаолар билан оммага ахборот тарқатиш экан.

Жавоб:
а) Жаноб Расулбек, Ўзбекистон расмийлари билдирган айнан қайси норматив ҳужжатлар ишончли чиқди? Бу норматив ҳужжатнинг номи нима ва унда нима ёзилган эканки, Озодлик билдирган 100 дан ортиқ айбловнинг ҳаммаси йўққа чиқиб кетиб қолди? Қайси айблов қайси асосга ва қайси ҳужжатга кўра ўз исботини топмади? Биронта фикрини асослаб бермаганкку Расулбек.
б) Вазирнинг Лукойл вб билан тузилган харажатларни 90/10 нисбатда тақсимлаш масаласини эса Озодлик суриштирувига алоқаси йўқ.

Бугун "Озод назар" рукни остида "Озодлик" нинг бомбардимончи журналисти Сарвар Усмоннинг сиёсатшунос Камолиддин Раббимов ҳамда Рафаэл Сатторовлар иштирокидаги суҳбатини кўриб, Камолиддин ака айтган қуйидаги гапларни эшитиб ва шу кунлардаги постларини ўқиб, у кишининг олган позициясидан каллам ишламай қоляпти, у кишини танимай қоляпман:

1. Энергетика вазири билан ўтказилган тор доирадаги учрашувга журалистларнинг қўл телефонигача олиб қўйиб киргизилиши оддий ҳол эмиш. Чунки Ўзбекистонда ҳар бир давлат идорасига кирганда ҳамманинг қўл телефони олиб қўйилар экан. Лекин "Кун уз" ва бошқа ахборот каналларининг журналистлари ўз хизмат вазифаларини амалга ошириши билан боғлиқ учрашувга киришяптику. Ўзининг шахсий ишини бажариш учун киргани йўқ-ку? Иккинчидан, Энергетика вазирлиги ДХХ ёки ИИВ эмас, нима учун у ерга ҳам журналистлар телефони билан кирмаслиги керак? Унда нима учун чақирилган улар? Телефонни олиб қўйишлари тўғри бўлмади, деса ҳам бўлаверар эдику. Нотўғри амалиётни икир-чикиригача ётиб олиб ҳимоя қилишни нима кераги бор?
2. "Озодлик" радиоси бир йилга яқин вақт давомида ўнлаб журналистлар ва мутахассислар иштирокида тўплаган, таҳлил қилган, тайёрлаган ва эълон қилган айбловлар рўйхатини, шунингдек, далил сифатида кўрсатилган 1000 бетдан ортиқ материалларини 8 та блогер ва журналист Энегетика вазири билан ўтган 3-4 соатлик учрашувда тўлиқ таҳлил қилиб, текшириб, ўрганиб чиқишибди. Ва бу ҳужжатлар ҳамда айбловлар тўғри эмаслиги ҳақида хулосага келишибди.
3. Ва камига бу блогер ва журналистлар Вазир жаноблари тақдим этган, яъни Озодлик илгари сурган айбловларни йўққа чиқарадиган юзлаб ҳужжатларни, шартномаларни, қарорларни, конларнинг карталарини, схемаларни, графиклар ва ва бошқа маълумотларни, рақамларни ўз ичига олган ҳужжатларни ҳам ўрганиб, танишиб, текшириб чиқишибди ва баҳо ҳам беришга улгуришибди. Хулосалари эса ижобий. Яъни айбловлар тўғри эмас.
4. Айниқса, Камолиддин аканинг душанба кунги постидаги (соат 13-19 даги) қуйидаги сўз ўйинларига қаранг: Ўзбекистондаги жами 294 та конларнинг 176 таси қўшма корхоналарда, фақат 2 тасигина Газпромга ва 13 таси "Лукойл" га берилган холос экан. Ва шу сабабли ҳам "Россиянинг компаниялари Ўзбекистоннинг нефт-газ соҳасини эгаллаб олди" деган тасаввур МУТЛАҚ ЎРИНСИЗ эмиш. Сарвар Усмон эса жойидан ушлади: "Озодлик" бу конларни Россияга берилди демаган, офшордаги қўшма корхоналарга бериб юборилди, деган. бу Офшор қўшма корхоналар эса Россия таъсири остидаги шахсларга қарашли ва Газпромбанк томонидан молияланган.
5. Газни 9 доллар нархда сотилгани масаласи эса вақтинчалик махсус схема эканмиш, мақсадлари ўша лойиҳани ичидаги бошқа йўналишни лойиҳалаш бўлганлигини тушунтиришибди. Ва деталлари эсларида қолмаган эмиш. Лекин бир нарсани аниқ эсларида олиб қолишибди: бу ишлар ноқонуний эмас, ҳаммаси тўғри, Озодлик нотўғри экан. Хўп, ўша 9 долларлик вақтинчалик схема неча йил давом этган? Бу схемадан давлат жами неча доллар зарар кўрган? Раббимовнинг ҳимоя нутқидаги "ўша лойиҳани ичидаги бошқа йўналишни лойиҳалаш" дегани нима дегани? Қайси лойиҳани? Қанақа қилиб лойиҳалаш? Биронтаси аниқ эмас, лекин хулосалари аниқ. Ҳаммаси тўғри қилинган. Айблов нотўғри.
6. Аслида айнан ўша 294 та конларнинг ярмидан кўпи офшор қўшма корхоналарга бериб юборилган, қолган ярмидан оз қисми Ўзбекнефтгаз балансида қолган. Ва айнан ўша давлат ихтиёрида қолган конлардан қазиб олинган газни 9 дол нархда офшордаги қўшма корхоналарга сотилгани ҳақида айтилмадими айбловда?
7. Яна бир сўз ўйини: Озодлик айбловлари рўйхатидаги энг охиргиси ва энг оғири бўлган 2017 йил 5 апрел кунги Алтмакс офшор қўшма корхонаси (вб офшор компаниялар гуруҳи) ҳамда ЎР Ҳукумати ўртасида тузилган маҳсулот тақсимоти шартномасидаги "Ўзбекистондаги барча нефть ва газ операцияларини амалга ошириш, ва уларни бошқариш бўйича эксклюзив ҳуқуқни 35 йилга тақдим этди" деб ёзилган гапни атай бузиб талқин қилишмоқда. Яъни конлар 35 йилга Россия компанияларига бериб юборилди, деган айблов нотўғри, деб раддия беришмоқда.