#taqriz
🦄"Go‘ro‘g‘lining tug‘ilishi"
Epos xalqning badiiy taqdirnomasidir.
- Shomirza Turdimov
"Go‘ro‘g‘lining tug‘ilishi" – Go‘ro‘g‘li dostonlari turkumining muhim qismi bo‘lib, unda ulug‘ alpning mo‘jizaviy dunyoga kelishi tasvirlanadi. Bu doston faqat syujet jihatidan emas, balki badiiy jihatdan ham o‘ziga xos bo‘lib, xalqona tasvir vositalari va epik mubolag‘alarga boy.
Doston nomidagi Go‘ro‘g‘li so‘zi ikki qismdan tarkib topgan: "go‘r" – ya’ni "qabr" va "o‘g‘li" – "o‘g‘il" ma’nolarini anglatadi. Bu nom qahramonning dunyoga kelish tarixi bilan bog‘liq bo‘lib, u xalq orasida sirli va mo‘jizaviy kelib chiqish afsonasi bilan mashhur. Bu nomning o‘ziyoq uning oddiy inson emas, balki taqdir tomonidan maxsus vazifaga tayinlangan shaxs ekanini anglatadi.
Shunday bo‘lishiga qaramasdan boshqa talqinlar ham mavjud. Masalan, go‘r so‘zi ko‘r so‘ziga yaqin. Go‘ro‘g‘lining otasi Ravshan ko‘r qilinadi, shu sababli ko‘r insonning o‘g‘li deyilgan bo‘lishi ham mumkin. Ustoz Shomirza Turdimov esa go‘r-ko‘r so‘zi yorug‘, oydin, nur, yog‘du ma'nolarini anglatib, Ravshan nomiga muqobillashgan degan fikrni ilgari suradilar.
Asarning eng diqqatga sazovor jihatlaridan biri uning tili va uslubidir. Dostonning har bir satri xalqning donishmandligi va poetik mahorati bilan sug‘orilgan. She’riy ifodalar, jonli tasvirlar va ohangdor jumlalar uni shunchaki epik asar emas, balki maftunkor adabiy yodgorlikka aylantiradi. Uning tili shunchalik shirali va jozibali ekanki, o‘quvchi o‘zini go‘yo qahramonlar bilan yonma-yon turgandek his qiladi.
"Go‘ro‘g‘lining tug‘ilishi" – faqat qahramonlik haqidagi doston emas, balki o‘zbek xalqining boy og‘zaki ijodi namunasi hamdir. Uning shirali va ohangdor tili asarni o‘qishni nafaqat zavqli qiladi, balki xalq ruhiyati va tafakkuriga chuqurroq kirib borish imkoniyatini ham beradi.
Men dostonni o‘qish jarayonida xalqimizni asrlar davomida shakllanib kelgan e'tiqodi, san'ati va madaniyatini ich-ichimdan his qildim. Aflotunning g‘oyalari singari borliqda aysh-u ishrat qilgan hukmdorlarning kayf-u safosi omi xalqqa shu dostonlar orqali soya solgan. Ulardagi ruhiy va jinsiy holatlar mutlaq alohida bir mavzu, bu to‘g‘risida turkumning boshqa kitoblari yakunlangach mufassal to‘xtalamiz)
Nurali Qahramon