Suhrob Yusupov

Yangi Eng katta tub son

NewScientist jurnalida yangi eng katta tub son e’lon qilindi.
Havaskor izquvar 41 million raqamli eng katta tub sonni topdi.

2^136,279,841-1

Bugun yangiliklarda yangi eng katta tub son topilganini o‘qib qoldim.
Nima uchun yangi? Nima uchun eng katta?

Matematiklar uchun qiziqarli masala bor. Keyingi tub sonni topish. Bu o‘ziga xos qiziq jarayon.

Yoshlikda ko‘pchilik olimpiadaga tayyorlanishda tub son masalasini yechgan bo‘lsa kerak. 1000 gacha bo‘lgan tub sonlarni hozirgi kompyuterlar soniyada chop eta oladi. 1,000,000 gacha bo‘lgan tub sonlarni hatto telefonimizda topa olamiz.

Endi o‘ylab ko‘ring, siz topa oladigan eng katta tub son necha?

Bu masala bilan ko‘p olimlar shug‘ullanadi. Albatta, katta tub son hozirgi kunda faol ishlatilmaydi. Ammo qiziq masala.

* 2016 yilda eng katta tub son 2^74,207,281–1 aniqlangan edi. 22,338,618 ta raqamdan iborat bo‘lgan tub son. (M74207281)

* 2018 yilda esa 23 million xonalik tub son topildi: 2^77,232,917–1. Avvalgisidan 5 million raqamga uzunroq. (M77232917)

* 2024 yil esa 41,024,320 raqamdan iborat 2^136,279,841-1 soni aniqlandi. (M136279841)

Bularning barchasi GIMPS loyihasi asosida qilingan. GIMPS tub son topish bo‘yicha dasturlardan biri.

Topilma muallifi Lyuk Dyurant (Luke Durant) Nvidia’da GPU’larni ishlab chiqish muhandisi bo‘lib ishlagan. GIMPS ni ko‘pchilik shaxsiy kompyuterlarda ishlatgan bo‘lsa, Lyuk buni Nvidia GPU larida sinab ko‘rmoqchi bo‘lgan.

GIMPS dasturini ishga tushirish uchun 17 ta mamlakatdagi 24 ta Data Markaz (Datacentre) da minglab GPU larni ulagan.

Amaliy jihatdan bu sondan foyda yo‘q. Lekin juda qiziq jarayon.

Siz ham shunday urinish qilib ko‘rgan bo‘larmidingiz?

Ilmiy maqolasini ko‘ring https://www.durable-science.net

Aytgancha, shu qilgan ishi uchun $3,000 mukofot puli ham berishibdi.

30.10.2024 London
@DrAlgorithm

⭕️⭕️⭕️Eron Geometriya Olimpiadasi (IGO2024)

Ko'lami: 2023-yil dunyoning 73 ta davlatidan 28,000 dan ortiq ishtirokchilar qatnashgan.

Masalalar qiyinligi:
Haqiqiy olimpiada masalalari, test EMAS. Ro'yxatda o'tishdan oldin o'tgan yilgi masalalarni yechib ko'rishingizni maslahat beraman.

Qachon: 2023-yil 20-Oktabr kuni bo’lib o’tadi.

Qayerda: O'z hududingizda

Kimlar uchun: IGO 4 xil kategoriyada o’tkaziladi.

i) 7-8-sinf o’quvchilari uchun;
ii) 9-10 sinf o’quvchilari uchun;
iii) 11-sinf o'quvchilari uchun;
iv) Ixtiyoriy yoshdagilar uchun;
Ya’ni yoshidan qat’iy nazar, talabalar, o’qituvchilar yoki boshqa sinf o’quvchilari ham qatnashishi mumkin.

⏱️ Ajratilgan vaqt:
4 soat yoki 4 soat 30 minut

📝 Masalalar soni va ballar:
Barcha kategoriya uchun 5 ta har xil qiyinlikdagi masala. Har bir masala 8 balldan baholanadi. Jami 40 ball.

Qatnashish shakli:
Individual qatnashishingiz kerak. Ya'ni har kim o'zi uchun.

Ishtirok etish pullik: 190,000 so’m

🇺🇿🇺🇸 Masalalar o’zbek va ingliz tillarida beriladi!

Ro'yxatdan o'tish uchun
@umc_admin
📲+998 94 324 10 50

Ikki Googler, Demis Hassabis va John M. Jumper, kimyo yo'nalishi bo'yocha o'zlarining "computational protein design" ishi uchun Nobel mukofoti bilan taqdirlandi (manba).

Yaqinda bir bola mendan "Why FAANG?" deb so'ragandi. Mana sizga why. Kelajakda biz shular orasida bo'lishimiz mumkin, tasavvur qilib ko'ring-a! Nobel prize 🚀

Men uchun esa, boshqa bir Googler sifatida — imposter syndrome intensifies.