"Strategic Focus: Central Asia" — @StratFocusCA Telegram-kanali

Strategic Focus: Central Asia

1 Feb, 14:28

TIV matbuot kotibi:

Boku-Toshkent-Anqara formatini kengaytirish masalasi kun tartibida emas.

Strategic Focus: Central Asia

1.3k 0 2 4 35

Strategic Focus: Central Asia

1 Feb, 14:20

🇺🇿 Tashqi ishlar vaziri matbuot kotibi Axror Burxanovning rasmiy kanali dan repost

Dolzarb masalalar yuzasidan O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibi sharhi:

Savol: Ijtimoiy tarmoqlarda Rossiya fuqarosi deb taxmin qilingan shaxsning o‘zbeklarga nisbatan shovinistik va ochiq haqoratomuz bayonotlari aks etgan video tarqaldi. O‘zbekiston Tashqi ishlar vazirligi ushbu videoga javoban qanday choralar ko‘rdi?

Javob: Javob berishni boshlashdan oldin media kun tartibini diplomatik kun tartibdan ajratish zarurligini ta’kidlamoqchiman. Vaqti-vaqti bilan OAVlarining kun tartibida ba'zi voqealar yoki bayonotlar tufayli shovqinlar paydo bo'ladi. Lekin ular voqelikni to'g'ri aks ettira olmasligi, ba'zan esa uni juda buzib ko'rsatishi mumkin.

Shu munosabat bilan OAV va bloglar olami vakillarini tasdiqlanmagan materiallarni tarqatmaslikka chaqiramiz. Biz hamkorlikka doim ochiqmiz.

Videoning o‘ziga kelsak, albatta, qaysi millatga mansub bo‘lishidan qat’iy nazar, xalqimizga qarata aytilayotgan bunday gaplarni mutlaqo qabul qilib bo‘lmaydi. O‘zbekiston o‘z fuqarolarining huquqlari, sha’ni va qadr-qimmatini qayerda bo‘lishidan qat’iy nazar doimo himoya qilgan va himoya qiladi.

Biz axborot maydonini muntazam ravishda kuzatib boramiz. Ushbu video internetda topilishi bilanoq, Rossiya tomoniga diplomatik kanallar orqali zudlik bilan murojaat qilingan. Bunday paytlarda asl manbani topish va materialning haqiqiyligini tekshirish juda muhimdir.
Tabiiyki, Rossiya tomoni shu zahotiyoq “Bunday haqoratomuz bayonotlar, kim tomonidan aytilishidan qatʼi nazar, chuqur afsuslanarliligi” taʼkidladi.

Tekshiruvlar natijasida ushbu material provokatsion xususiyatga ega boʻlib, xalqlarimiz oʻrtasidagi munosabatlarga nizo keltirib chiqarishga urinayotgan buzgʻunchi kuchlar tomonidan toʻqib chiqarilgani maʼlum boʻldi.

Rossiya tomonining xabar berishicha, videoda tilga olingan shaxs Rossiya Federatsiyasi fuqarosi emas. Hozirda Rossiyaning rasmiy OAVlari ham bu borasida qator materiallarni e’lon qilmoqda.

Yana bir bor barchaga har qanday axborot materialini tarqatishda mas'uliyat bilan yondashish zarurligini eslatib o'tamiz. Tasdiqlanmagan manbalardan olingan kontentni targ‘ib qilishni nomaqbul deb hisoblaymiz.

Savol: 19 yanvar kuni G‘azoda o‘t ochishni to‘xtatish va garovga olinganlarni almashish haqidagi kelishuv kuchga kirdi. O‘zbekiston Tashqi ishlar vazirligining bu boradagi pozitsiyasi qanday?

Javob: O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi G‘azoda o‘t ochishni to‘xtatish va garovga olinganlar almashinuvini olqishlaydi. Biz ushbu kelishuvlarni keskinlikni pasaytirish va mintaqada uzoq kutilgan tinchlikni ta'minlash yo'lidagi juda muhim ijobiy qadam sifatida qaraymiz.

Biz Qatar, AQSh va Misrning kelishuvga erishishdagi sa’y-harakatlarini yuqori baholaymiz. Biz barcha tomonlarni kelishuv shartlariga rioya qilishga chorlab qolamiz.

O‘zbekiston Yaqin Sharqda barqarorlik va xavfsizlikni ta’minlashga qaratilgan xalqaro sa’y-harakatlarni qo‘llab-quvvatlashga sodiq qoladi.

@TIVmabtuot

1.2k 0 3 3 19

Strategic Focus: Central Asia

31 Jan, 23:20

Markaziy Osiyo: Integratsiya yangi bosqichga o‘tmoqda

O‘zbekiston mezbonlik qilgan Markaziy Osiyo Milliy koordinatorlar kengashining ilk yig‘ilishi mintaqaviy diplomatiyaning yangi mexanizmini ishga tushirdi. Bu format mintaqa ichidagi siyosiy muvofiqlashtirishni kuchaytirish, umumiy tahdidlarga javob berish va iqtisodiy loyihalarni muvofiqlashtirishga xizmat qilishi mumkin.

Toshkentning bu jarayondagi faolligi O‘zbekistonni mintaqaviy integratsiya markaziga aylantirish strategiyasining bir qismi. Shu bilan birga, Markaziy Osiyoning ichki muvofiqlashtirilgan siyosati uni xalqaro geosiyosiy o‘yinchilarning geostrategik bosimidan mustahkamroq himoya qilishi mumkin.

Asosiy savol: mintaqa davlatlari bu formatni real mexanizmga aylantirishga qodirmi?

1.8k 0 17 7 37

Strategic Focus: Central Asia

31 Jan, 21:16

Afg‘oniston ichki mojaroning ostonasida: Tolibon ichida nimalar bo‘lyapti?

Afg‘onistondagi vaziyat keskinlashmoqda. Manbalarga ko‘ra, Tolibon amiri Haybatulloh Oxundzodaga sodiq bo‘lgan Qandahor guruhi ichki ishlar vaziri Sirajuddin Haqqoniy tarafdorlariga qarshi keng ko‘lamli hujum boshlagan. Qarama-qarshilik markazida Kobul turibdi – jangarilar vaqtinchalik hukumat qarorgohi bo‘lgan Arg saroyini qurshab olishdi.

Biroq voqealar faqat poytaxt bilan cheklanmayapti. Vardak va G‘azni viloyatlarida ham qandahorlik jangarilar haqqoniychilarga qarashli bo‘linmalarni qurolsizlantirib, muhim lavozimlar va ma’muriy binolarni egallamoqda. Bu esa Tolibon ichida “yuqoridan boshlangan to‘ntarish” ketayotganini ko‘rsatmoqda.

Dastlabki to‘qnashuvlar qonsiz kechgan bo‘lsa-da, so‘nggi xabarlarga qaraganda, bu sulh uzoqqa cho‘zilmadi. G‘aznida Tolibonning turli fraksiyalari o‘rtasida qurolli to‘qnashuv yuz berdi, natijada qurbonlar bor. Shundan so‘ng qandahorlik jangarilar Kobuldagi Arg saroyini qurshab olish operatsiyasini boshladi, hatto zirhli texnika ham jalb qilindi.

Tolibon ichidagi bu mojarolar hukumat barqarorligiga jiddiy tahdid solmoqda. Agar vaziyat shu tarzda davom etsa, Afg‘oniston yangi fuqarolar urushi ostonasida qolishi mumkin. Asosiy savol shuki, Tolibon bu mojaroning oldini ololadimi yoki ichki nizo ochiq hokimiyat kurashiga aylanib ketadimi?

Vaziyatni yanada keskinlashtirayotgan yana bir xabar – Qandahorda Tolibonning bosh vazirining birinchi o‘rinbosari Mulla Abdul G‘ani Barodarga suiqasd uyushtirilgani haqida xabarlar tarqaldi. Agar bu ma’lumot tasdiqlansa, bu ham Tolibon ichidagi bo‘linishning kuchayganidan dalolat berishi mumkin.

Ko‘rinib turibdiki, Afg‘oniston o‘z tarixidagi yangi va xavfli bosqichga qadam qo‘ymoqda.

Strategic Focus: Central Asia

2.4k 1 26 1 34

Strategic Focus: Central Asia

30 Jan, 17:42

Qatar amiri Tamim ibn Hamad ibn Xalifa Ol Soniy Damashqqa tashrifi Yaqin Sharq siyosatida muhim voqea bo‘ldi. Bu nafaqat Bashar Asad rejimining ag‘darilganini tasdiqladi, balki arab dunyosining Yangi Suriyani mintaqaviy jarayonlarga integratsiya qilishga intilayotganini ko‘rsatdi.

Bu kontekstda ekspertlar bir qator muhim jarayonlarni qayd etishmoqda:

Birinchidan, yangi rejimning legitimatsiyasi. Qatar rasmiy ravishda Suriya muvaqqat hukumati bilan aloqalar o‘rnatgan birinchi arab davlati bo‘ldi. Bu Fors ko‘rfazi davlatlari, ayniqsa, Saudiya Arabistoni va BAA uchun yangi trendni belgilashi mumkin. So‘nggi yillarda bu davlatlar pragmatik yondashuv asosida Damashq bilan aloqalarni yo‘lga qo‘ygan edi. Ammo asosiy savol shuki – yangi hukumat mamlakat ichida hokimiyatni qay darajada mustahkamlashi mumkin?

Ikkinchidan, iqtisodiy manfaatlar. Suriya iqtisodiyoti urush va sanksiyalar natijasida vayron bo‘lgan, Qatar esa uning tiklanishida ishtirok etishni ko‘rib chiqmoqda. Infratuzilma, energetika sektori va savdoga investitsiya kiritish Doha uchun manfaatli bo‘lishi mumkin, ayniqsa, agar u eksklyuziv shartnomalarni qo‘lga kiritsa. Bundan tashqari, Suriyaning hududi orqali gaz tranziti bo‘yicha muzokaralar ham ehtimoldan xoli emas – bu Qatarning uzoq yillik geoiqtisodiy maqsadi.

Uchinchidan, mintaqadagi kuchlar muvozanati. Qatar odatda 2 ta rol o‘ynab kelgan – a) islomiy harakatlarni qo‘llab-quvvatlagan va ayni paytda b) G‘arb bilan aloqalarni saqlagan. Endilikda u o‘zini Damashqning yangi hukumatini G‘arb bilan bog‘lovchi vositachi sifatida ko‘rsatishi mumkin. Biroq bu tashabbus Eron va Rossiyaning manfaatlariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’sir qiladi, chunki ular Asadni qo‘llab-quvvatlab kelgan va natijada o‘z ta’sir doirasini yo‘qotishi mumkin.

Tahlillar asosida quyidagi taxminlarni ilgari surish mumkin:

Agar Qatar Suriyaning iqtisodiy tiklanishini qo‘llab-quvvatlasa, bu boshqa arab davlatlarini ham Damashq bilan aloqalarni normallashtirishga undashi mumkin.

Shu bilan birga, Saudiya Arabistoni va BAAning bu tashrifga munosabati muhim – ular jarayonga qo‘shilishlari yoki Suriyadagi ta’sir uchun raqobatni kuchaytirishlari mumkin.

O’z navbatida, Turkiya va G‘arbning reaksiyasi hozircha noaniq. Yevropa Ittifoqi va AQSh Suriyada barqarorlikka erishish bo‘yicha real qadamlar ko‘rilsa, ayrim sanksiyalarni bekor qilish masalasini ko‘rib chiqishi mumkin.

Xulosa qilib aytganda, Qatar amirining Damashqqa safari oddiy diplomatik tashrif emas, balki mintaqadagi kuchlar muvozanati o‘zgarayotganining signali bo‘lishi mumkin. Asosiy savol shuki – yangi Suriya arab dunyosining ajralmas qismiga aylanadimi yoki global o‘yinchilarning ta’sir zonasi bo‘lib qolaveradimi?

Strategic Focus: Central Asia

2.8k 1 14 20

Strategic Focus: Central Asia

29 Jan, 18:23

Tojikiston: kadrlar almashinuvi jarayoni hokimiyat tranzitiga tayyorgarlikmi?

2025-yil yanvar oyida Tojikiston prezidenti Emomali Rahmon davlat boshqaruvidagi yuqori lavozimlarni keng ko‘lamda yangilashni boshladi. Hukumat, huquqni muhofaza qilish organlari va sud tizimining asosiy rahbarlari ishdan olindi yoki yangi lavozimlarga o‘tkazildi. Eng muhim o‘zgarishlardan biri mudofaa vaziri Sherali Mirzoning hamda Bosh prokuror Yusuf Rahmonning iste’foga chiqarilishi bo‘ldi. Tahlilchilar kuch tizimlarining qayta shakllanishi bo’lajak tranzitdan darak berayotganini aytishmoqda.

Kuch tizimlarida ro‘y berayotgan o‘zgarishlar va yangi tahdidlarga moslashuv

Emomali Sobirzodaning mudofaa vaziri etib tayinlanishi Dushanbening Afg‘onistondan kelayotgan xavflarga yanada tezkor javob berish istagini ko‘rsatmoqda. Tojikiston-Afg‘oniston chegarasida turli terrorchi guruhlarning faollashishi sharoitida harbiy tizimdan samaradorlik talab etilmoqda. Shu bilan birga, Mirzoning Davlat sirlarini himoya qilish bosh boshqarmasi rahbari lavozimiga o‘tkazilishi – ta’sir doirasini kamaytirishga qaratilgan bo’lib, faxriy nafaqani anglatishi mumkin.

Xuddi shunday vaziyat Bosh prokuraturada ham kuzatilmoqda. Habibullo Vohidzodaning Yusuf Rahmon o’rniga o’tkazilishi mazkur idora tomonidan “davlat to‘ntarishi” bo‘yicha ishni yetarlicha faol tekshirmagani bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Bu ish 2023-yilda boshlangan bo‘lib, unda yuqori lavozimli sobiq amaldorlar va muxolifat vakillari ishtirok etgan, biroq haligacha sud hukmlari e’lon qilinmagan.

Sud tizimidagi o‘zgarishlar: islohotmi yoki tranzit oldidan tozalash?

Shu bilan birga, sud tizimida ham sezilarli o‘zgarishlar bo‘ldi: Oliy sud raisi o‘zgartirildi, Iqtisodiy sud va viloyat sudlari tarkibi yangilandi. Rasmiy izohga ko‘ra, o‘zgarishlar korrupsiyaga qarshi kurash va sud tizimining samaradorligini oshirish maqsadida amalga oshirilgan. Biroq, bu jarayon hokimiyat tranziti oldidan sud tizimida sodiq kadrlarni joylashtirishga qaratilgan bo‘lishi ham mumkin.

Kadrlar almashinuvining siyosiy sabablari

Hukumat rasmiy bayonotlarida kadrdagi tozalash ishlarini davlat boshqaruvini modernizatsiya qilish bilan izohlangan. Biroq, chuqur tahlil shuni ko‘rsatadiki, bu jarayonning asosiy maqsadi – taxt vorisining pozitsiyalarini mustahkamlash.

So‘nggi yillarda Emomali Rahmonning o‘g‘li – Rustam Emomaliga hokimiyat topshirilishiga tayyorgarlik ko‘rilayotgani haqidagi taxminlar kuchayib bormoqda. Ammo bunday tranzit muvaffaqiyatli bo‘lishi uchun barcha potensial muxolif kuchlar zararsizlantirilishi va siyosiy xavflar minimallashtirilishi lozim. Keng ko‘lamli kadrlar almashinuvi, ehtimol, aynan shu maqsadda amalga oshirilmoqda: eski elita vakillarining ta’sir doirasini zaiflashtirish, ularning o‘rniga sodiq kadrlarni joylashtirish va hukumatning butun tizimini yanada nazorat ostida ushlab turish.

Xulosa qilib aytganda, Tojikistondagi hozirgi kadrlar tozalash jarayoni oddiy rotatsiya emas, balki katta siyosiy loyihaning bir qismidir. Uning asosiy maqsadi – mamlakatda hokimiyat almashinuvi jarayonini tinch yo’l bilan amalga oshirish. Biroq bu jarayon qanchalik silliq kechishi va unga qanday to‘siqlar paydo bo‘lishi haligacha ochiq savol bo‘lib qolmoqda.

Strategic Focus: Central Asia

2.4k 0 27 7 30

Strategic Focus: Central Asia

29 Jan, 15:27

Eron-Turkiya: tahlil va xabarlar dan repost

Tolibon va HTSh: noqonuniy rejimlar o‘rtasidagi farq nimada?

A.Knyazev, sharqshunos olim

Noqonuniy yo‘l bilan hokimiyatga kelgan ikki radikal harakat misolida ularning strategiyalaridagi qiziqarli farqlarni kuzatish mumkin. Afg‘oniston Tolibon va Suriyaning “Hay’at Tahrir ash-Shom” (HTSh) harakati terroristik tashkilot sifatida baholanayotgan bo‘lsa ham, ularning boshqaruv uslubi mutlaqo boshqacha.

Ideologiya vs pragmatizm

Tolibon o‘z ideologik tamoyillariga sodiq qolmoqda. Xalqaro bosimga qaramay, ular diniy doktrinalarini ham, rejimning tashqi ko‘rinishini ham o‘zgartirmayapti. Ular o’zlarining siyosatiga (islomiy qonunlarga) xalqaro maydondagi mavqeiga salbiy ta’sir qilsa ham qat’iy sodiq bo‘lib qolishmoqda.

HTSh esa butunlay boshqacha yondashuvni tanladi — ular o‘zlarini mutlaqo yangi, dunyoviy davlat qurayotgan kuch sifatida ko‘rsatishga harakat qilmoqda. Harakat yetakchisi Abu Muhammad al-Juloniy endilikda kostyum va galstukda ko‘rinish berib, radikal o‘tmishidan uzoqlashayotganini namoyish qilmoqda. Ularning asosiy maqsadi – hokimiyatni saqlab qolish va xalqaro hamjamiyat tomonidan qabul qilinish, hatto buning uchun barcha eski atributlardan voz kechish kerak bo‘lsa ham.

Tan olish: huquqiy jarayon yoki siyosiy vosita?

Yana bir muhim farq – xalqaro hamjamiyatning ushbu rejimlarga bo‘lgan munosabati. Tolibon hukumati tan olinishi haqida global darajada bahs ketayotgan bo‘lsa, HTSh haqida bunday savol umuman ko‘tarilmadi. Bu esa xalqaro tan olish – huquqiy me’yor emas, balki siyosiy manfaatlarga bog‘liq bo‘lgan instrument ekanligini ko‘rsatadi.

Rasmiy jihatdan, noqonuniy yo‘l bilan kelgan hukumatlarni tan olish masalasini tartibga soluvchi yagona hujjat – 1933-yilgi Montevideo Konvensiyasi. Ammo bu konvensiya faqat tavsiyaviy xususiyatga ega bo‘lib, uni asosan Lotin Amerikasi davlatlaridan iborat 19 mamlakat imzolagan. Amalda esa yangi rejimlarning tan olinishi faqat ayrim davlatlarning geosiyosiy manfaatlariga bog‘liq. Masalan, Qirg‘izistonda 2005, 2010 va 2020-yillardagi to‘ntarishlar ortidan yangi hukumatlarning tan olinishi hech kim uchun muammo bo‘lmagan – jarayon avtomatik tarzda kechgan.

Demak, xalqaro maydonda noqonuniy rejimlarni tan olish masalasi aslida huquqiy jarayon emas, balki global o‘yinchilarning manfaatlariga bog‘liq bo‘lgan siyosiy vositadir. Ushbu rejimlarning o‘zini tutishi esa ularning motivatsiyasini ochib beradi: kimdir hokimiyatini mafkuraga asoslanib quradi, kimdir esa pragmatizm orqali saqlab qolishga harakat qiladi.

@erontahlili

2k 0 10 7 23

Strategic Focus: Central Asia

29 Jan, 14:16

🔈 Kun fotosi

Anqarada Turkiya, Ozarbayjon va O‘zbekiston TIV rahbarlari uchrashuvi bo‘lib o‘tdi!

Strategic Focus: Central Asia

2.3k 0 12 7 57

Strategic Focus: Central Asia

29 Jan, 14:14

⚡️Anqarada Turkiya-Ozarbayjon-O‘zbekiston uch tomonlama mexanizmi doirasida ikkinchi uchrashuv bo‘lib o‘tdi. Unda uch davlatning tashqi ishlar, savdo/iqtisodiyot va transport vazirlari ishtirok etdi.

2.3k 0 7 46

Strategic Focus: Central Asia

29 Jan, 08:49

Markaziy Osiyodagi yangi tendensiya: Turkmaniston militarizatsiyasi

Uzoq vaqt davomida Turkmaniston xalqaro e’tibor chetida qolgan, hatto Markaziy Osiyo davlatlari orasida ham. Uning avtoritar rejimi va betaraflikka sodiqligi mamlakatni global maydondan izolyatsiya qilgan. Biroq, so‘nggi 10 yillikda, ayniqsa so‘nggi 3-4 yil ichida Ashxobod xalqaro aloqalarini sezilarli darajada faollashtirdi. Tashqi siyosiy tashabbuslarni qo‘llab-quvvatlash va ichki hamda tashqi tahdidlardan himoya qilishga qaratilgan harbiy qudratni mustahkamlash siyosati ushbu faollikning muhim elementi bo‘ldi.

Turkmaniston harbiy qudrati jihatidan Qozog‘iston va O‘zbekistondan ortda qolgan bo‘lsa-da, mintaqada eng ko‘p tankga ega va harbiy texnikasini faol modernizatsiya qilmoqda. Bu Ashxobodga Rossiya va Xitoyga mudofaa sohasida bo‘lgan qaramlikni kamaytirish hamda Afg‘oniston va Eron bilan chegara hududlarida o‘z mavqeini mustahkamlash imkonini berdi, deydi tahlilchilar.

Yangi geosiyosiy davr boshlanishi bilan Turkmaniston o‘zining geosiyosiy afzalliklarini anglab, tashqi dunyo bilan faolroq hamkorlik qila boshladi. Biroq, bu ochiqlik, ayniqsa Afg‘onistondagi toliblar tahdidi fonida, mudofaa salohiyatini sezilarli darajada kuchaytirishni talab qiladi. Harbiy sharoitlarning yaxshilanishi va Kaspiy dengizida flotni modernizatsiya qilish Ashxobodning ustuvor yo‘nalishlari bo‘ldi.

Hozirda Turkmaniston qurolli kuchlari soni taxminan 40 000 kishini tashkil etadi, ularning 90% quruqlik qo‘shinlarida xizmat qiladi. 1 milliard dollarlik harbiy budjetga ega bo‘lgan mamlakat 654 tank bilan mintaqadagi barcha davlatdan ko‘proq harbiy texnikaga ega. Bunday ko‘rsatkichlar Turkmanistonga jahon harbiy qudrat reytingida 77-o‘rinni egallashga imkon berdi va u Qirg‘iziston va Tojikistondan sezilarli darajada oldinda bormoqda.

Ashxobod o‘zining neft-gaz platformalarini himoya qilish va Ozarbayjon bilan hamkorlik qilish uchun dengiz kuchlarini faol rivojlantirmoqda. Aktiv militarizatsiya, shuningdek, Kaspiy mintaqasida Eronning harbiy faolligini tiyib turishga qaratilgan.

Harbiy qudratni mustahkamlash bo‘yicha harakatlarga qaramay, Turkmaniston qurolli kuchlarining asosiy vazifasi rejimni ichki tahdidlardan himoya qilish va xalqaro faollik sharoitida barqarorlikni saqlashdir. Shu bilan birga, Turkmanistan neytrallikni saqlashga va Rossiya yoki Xitoy kabi yirik davlatlarga bevosita bog‘liqlikdan qochishga intilmoqda.

Shunday qilib, Turkmaniston asta-sekin izolyatsiyalangan davlatdan mintaqaviy o‘yinchiga aylanib bormoqda. Uning tajribasi shuni ko‘rsatadiki, betaraflik faqat ideologiya bilan emas, balki real harbiy qudrat bilan ham mustahkamlanishi mumkin. Turkmaniston Mazkur evolyutsiya Turkmaniston tashqi va mudofaa siyosatiga ko‘proq e’tibor qaratishni talab qiladi va bu boshqa mintaqa davlatlariga xalqaro maydonda avtonom bo‘lish va mustaqillikka intilishlarida namuna bo‘lishi mumkin.

Strategic Focus: Central Asia

3k 1 20 8 32

Strategic Focus: Central Asia

29 Jan, 07:06

⚡🎓 Sharqshunoslik bo‘yicha InteRussia stajirovkasi

📢 Rossiya Fanlar akademiyasi Sharqshunoslik instituti va Gorchakov fondi InteRussia ilmiy-tadqiqot stajirovkasi uchun arizalar qabulini e’lon qiladi (1–29 aprel 2025, Rossiya Fanlar akademiyasi Sharqshunoslik instituti, ingliz tilida).

🔎 Yo‘nalishlar:
🔸 Arxeologiya
🔸 Tarix
🔸 Siyosatshunoslik

❗Afzalliklar: yetakchi ekspertlar bilan ishlash, ekspert sessiyalarida qatnashish, ilmiy muhitga kirish.

👩‍💻🧑‍💻 Kimlar ishtirok etishi mumkin?
▪ Postsovet hududi, Yaqin Sharq va Shimoliy Afrikadan 24–39 yoshli mutaxassislar
▪ C1+ darajasida ingliz tili bilimi
▪ Fan nomzodi/PhD yoki 3+ yillik tajriba (ilmiy tashkilot, tahlil markazi yoki aspirantura)
▪ Rossiya Fanlar akademiyasi Sharqshunoslik instituti bilan mehnat aloqalari yo‘qligi

📩 Arizani qanday topshirish mumkin?
Gorchakov fondining ingliz tilidagi saytida ro‘yxatdan o‘tish + tanlangan yo‘nalish bo‘yicha individual loyiha taqdim etish.

🔖 Tanlov asosida saralash. So‘nggi muddat – 16-fevral, 23:59 (Moskva vaqti).

📌 Tashkilotchilar nima bilan ta’minlaydi?
✅ Moskvaga borish va qaytish uchun yo‘l haqi
✅ Mehmonxona (ikki kishilik xona)
✅ Viza yordami
✅ Stipendiya (30 000 rubl)

🔹 Ishtirokchilar nimaga to‘laydi?
♦️ tibbiy sug‘urta va oziq-ovqat xarajatlari.

➡ Batafsil ma’lumot: CAII veb-saytida .

Strategic Focus: Central Asia

2.2k 0 12 3 14

Strategic Focus: Central Asia

28 Jan, 16:33

🇹🇷Turkiyaning yetakchi ekspertlari mamlakatning 2025-yildagi tashqi siyosatini yoritib berishgan muhim hisobot e’lon qilindi!

Batafsil: https://t.me/xorijiyoav/5098

2.5k 1 8 15

Strategic Focus: Central Asia

28 Jan, 14:27

Markaziy Osiyo Ilhom Aliyevdan ilhomlana oladimi?

Bobur Said, mustaqil ekspert

Rossiya 2022 yil fevralidan boshlab barcha jabhada ta’sirini yo’qotishni boshladi. Ukraina botqog‘i Putinga juda qimmatga tushmoqda: Rossiya ta’sirining susayishidan eng birinchi foydalangan davlat Ozarbayjon bo‘ldi, Qorabog‘ning katta qismini qisqa fursatda qaytarib oldi, so‘ngra vaziyatdan foydalangan Armaniston va Moldova ham YIga a’zo bo‘lish uchun otni qamchiladi, Turkiya esa Rossiyani Suriyada deyarli nokdaun holatiga tushirdi.

Kavkazdagi bo‘shliqni Ozarbayjon to‘ldirdi, Yaqin Sharqdagi muhim nuqtalar Turkiya nazoratiga o‘tdi, Boltiq bo‘yi Rossiya ta’siridan chiqqaniga ancha bo‘ldi, demak Rossiya ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan yagona nuqta – Markaziy Osiyo.

Xo‘sh, Markaziy Osiyo ham Turkiya va Ozarbayjondan ilhomlanib, chalajon uyoqdan buyoqqa boshini urib bir KXDRga bir Eronga osilib gandiraklab qolgan Rossiyaning nokdaun holatidan foydalanib alohida subyektlik ta’sirini oshirishga harakat qiladimi? Afsuski, istaymizmi yo‘qmi MO Rossiya eng kuchli ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan mintaqa bo‘lib qolmoqda.

Ozarbayjonning Naxichevan bilan bog‘laydigan Zangezur koridorini ishga tushurishi imkoniyati paydo bo‘lishi, aslida, MO uchun otni qamchilash payti keldi degani. Markaziy Osiyo mintaqasining Ozarbayjon bilan bog‘lanishi bu Yevropa va dunyo bozoriga chiqishga bir qadam degani.

MOning beshta davlatlari birgalikda hamjihat bo‘lib Ozarbayjon Kavkazda qilganidek o‘z subyektlik mavqeini kuchaytira oladimi? Fikrimcha, bu juda qiyin chunki Rossiyaning Qirg‘iziston va Tojikistonga ta’sir richaglari juda kuchli, Turkmaniston esa har doimgidek neytralligini bahona qiladi. Demak, gap mintaqaning ikkita gigantlarida qolmoqda: Qozog‘iston va O‘zbekiston. Qolganlar bu ikki davlatga qarab rang oladi va ergashadi. Gapning idallosiga o‘tsak, xo‘sh bu ikki davlatning qaysi biri Ozarbayjondek jasorat ko‘rsatib o‘z menligini namoyon qila oladi? (Aliyev hattoki Putinga uzr so‘rattirgan)

Qozog‘istonning a) Rossiya bilan to‘gridan to‘gri juda katta chegaralarga egaligi va b) shimoliy viloyatlarida ko‘plab rusiyzabon aholi istiqomat qilishi uning keskin tashqi siyosat olib borish qobiliyatini cheklaydi va aynan shu sababli qo‘shnimizning xavotirlarini to‘gri tushunishimiz lozim. Shunday ekan asosiy gap bizda qolmoqda.

Bu borada Rossiya ham buni juda yaxshi tushunib turipti va so‘ngi vaqatlarda O‘zbekistonga nisbatan barcha jabhada ayniqsa mediada har xil xurujlar, shantajlar bilan bosim qilmoqda (kim nima demasin, aslida Rossiyaning MOdagi eng ta’siri kam davlat O‘zbekiston, shuning uchun shunday bosimlar bo‘lmoqda).

O‘z navbatida, O‘zbekiston 1) mintaqadagi barcha qo‘shnilar bilan chegaradosh, 2) barcha qo‘shnilar bilan ijobiy aloqalarga ega (ayniqsa chegara va boshqa muammolarni hal qilganini e’tiborga olsak), 3) eng aholisi ko‘p (asosiysi, juda katta qismi bir xil etnik kelib chiqishga ega). Bundan tashqari aholining tez o‘sishi, iqtisodiy rentabellik, harbiy salohiyat va qisqasi ko‘plab jabhada mintaqadagi yetakchilik Toshkentga tegishlidir va aynan shu sabab bizda qolganlarni ortimizdan ergashtirish imkoni qozoqlardan ko‘ra ancha yuqori.

Buning ustiga yaqinda Ozarbayjon bilan Ittifoqchilik shartnomasini ham imzoladik. Aslida Ozarbayjonning Kavkazda alohida vektor bo‘lib siyosat yuritayotgani MO tomon bir qo’lini cho‘zib u tarafning javobini kutish degani. Markaziy Osiyoda Ozarbayjon bilan eng ijobiy aloqaga ega bo‘lgan davlat bizniki: Qorabog‘da hukumatimiz tomonidan maktab qurilishi juda katta siyosiy mesej bo’lgan aslida. Shunday ekan Yaqin Sharqda Turkiya, Kavkazda Ozarbayjon qilgan ishni ya’ni liderlik roliga o’tishni mintaqada O‘zbekiston bajarishiga siyosiy irodadan boshqa hech qanday to‘siq yo‘q. Rossiyaning zaiflashishi biz uchun tarixiy imkoniyat va Moskvaning degradatsiyasi hali yana davom etadi.

Strategic Focus: Central Asia

2.7k 1 37 21 59

Strategic Focus: Central Asia

28 Jan, 10:19

Nega yagona Turkistonni yaratib bo‘lmaydi?

M.Imomov, mustaqil ekspert

Yagona Turkistonni yaratish g‘oyasi, turkiy xalqlar madaniy birligi g‘oyasining jozibadorligiga qaramay, amaliyotda yengib bo‘lmas tarixiy, madaniy va siyosiy to‘siqlarga duch keladi. Tan olish kerak, Turkiston bu real emas, balki ko‘proq mafkuraviy tuzilmadir.

Quyida biz ilgari surgan g‘oyani asoslantirishga harakat qilamiz:

Birinchidan, tarixiy xilma-xillik va qarama-qarshiliklar. Markaziy Osiyo mintaqasi faqatgina turkiy emas, balki fors tilli sivilizatsiyalar ham ustunlik qilgan murakkab tarixga ega. Asrlar davomida Xuroson va Eronzamin kabi forsiy sivilizatsiyalarning madaniy va siyosiy ta'siri turkiy ta'sir bilan raqobatlashgan.

Hatto turkiy siyosiy hukmronlik davrida ham fors tili va madaniyati integratsion kuch bo‘lib qolgan, noyob simbioz yaratgan, lekin etnomadaniy farqlarni yo‘q qilmagan. Mintaqani faqat "Turkiston" deb atash bu forsiy, so‘g‘diy va hatto mo‘g‘ul merosini e'tibordan chetda qoldirish deganidir.

Ikkinchidan, mavjud davlatlarning manfaatlari. Markaziy Osiyodagi davlatlar – O‘zbekiston, Qozog‘iston, Turkmaniston, Qirg‘iziston va Tojikiston – o‘z milliy identifikatsiyalarini suverenitet atrofida shakllantirganlar va Turkiya bilan umumiylikdan ko‘ra mustaqillikka ustunlik berishadi.

Masalan, asosan fors tilli tojiklar yashaydigan Tojikiston panturkizmni o‘zining madaniy va milliy mavjudligiga tahdid sifatida qabul qiladi. Mintaqani turkiy bayroq ostida birlashtirish harakati milliy elitalarning qarshiligiga duch kelishi muqarrar.

Uchinchidan, diniy va madaniy xilma-xillik. Mintaqaviy farqlar diniy va madaniy xilma-xillik bilan yanada murakkablashadi. XVI asrda boshlangan shia-sunniy tafovutlari Sharqiy va G‘arbiy Eron o‘rtasidagi ajralishni kuchaytirdi va bu Markaziy Osiyoda turkiylashuv jarayonini jadallashtirdi.

Shunga qaramay, hatto turkiy xalqlar orasida ham madaniy va lingvistik farqlar sezilarli darajada bo‘lib qolmoqda, ayniqsa, ko‘chmanchi va o‘troq an'analar o‘rtasida. E’tibor bersak, Afg‘oniston, Eron va Tojikiston rahbarlari turkiy yetakchilardan farqli ravishda tarjimonsiz bir tilda so‘zlasha oladilar.

To‘rtinchidan, Usmoniylarning tarixiy neytralligi va zamonaviy turklar. Markaziy Osiyoni Turkiston deb tasavvur qilish Turkiyaning siyosiy romantizmi va Usmoniylar merosining qayta talqinidan kelib chiqadi. Ammo Usmoniy imperiyasi hech qachon turkiy milliy davlat bo‘lmagan.

Usmoniylar o‘z etnik identifikatsiyasini oshkor qilishdan tiyilib, islom va ko‘p millatlilikka tayanishgan. Ularning izdoshlari – zamonaviy turklar, Turkiy davlatlar tashkiloti orqali bu aloqani tiklashga harakat qilishadi, ammo bu sa'y-harakatlarning muvaffaqiyati cheklangan.

Beshinchidan, tashqi aktorlarning ta'siri. Tarixan Rossiya, Xitoy, Eron va hatto Britaniya kabi tashqi kuchlar Markaziy Osiyoning chegaralari va identifikatsiyasini belgilashda hal qiluvchi rol o‘ynagan.

Bugungi kunda Rossiya va Xitoyning ta'siri mintaqani yagona turkiy bayroq ostida birlashtirishga qaratilgan har qanday urinishlarga to‘sqinlik qilishda davom etmoqda.

Xulosa qilib aytganda, Yagona Turkiston g‘oyasi mafkuraviy tushuncha bo‘lib qolmoqda, ammo uning amalga oshirilishi chuqur tarixiy, madaniy va geosiyosiy qarama-qarshiliklarga duch keladi. Mintaqaning farovonlikka erishish yo‘li o‘tmishni romantizatsiya qilishda emas, balki Markaziy Osiyoning turli xalqlari va madaniyatlari o‘rtasida muloqot va hamkorlikni mustahkamlashda yotadi.

Strategic Focus: Central Asia

2.8k 0 30 81 47

Strategic Focus: Central Asia

27 Jan, 17:24

Tramp Eronning yadroviy obyektlariga harbiy zarba beradimi?

Eronning yadroviy dasturi oxirgi vaqtlarda Vashingtonda keng muhokama qilinayotgan mavzu bo’lib kelmoqda. Amerikaliklar fikricha, Eron bir necha oy ichida yadroviy qurolga ega bo‘lishi mumkin bo‘lgan bir paytda, harbiy choralarni kechiktirish o‘zini oqlamaydigan xavf bo’ladi.

Bu borada Tehron o‘z pozitsiyalarining zaiflashib borishini hisobga olib, yadroviy qurolni yaratish jarayonini tezlashtirish uchun barcha asoslarga ega. Isroilning Eronning asosiy havo mudofaasi tizimlarini va Hizbulloh hamda Hamas rahbariyatini yo‘q qilishi ushbu rejimning zaifligini ko‘rsatdi. Ushbu sharoitda yadroviy qurol Eron uchun bosim o‘tkazish va o‘z ta’sirini saqlab qolish vositasi bo‘lib xizmat qiladi.

Shimoliy Koreya bilan olib borilgan muzokaralar tajribasi shuni ko‘rsatadiki, avtoritar rejimlar bilan diplomatik muloqot ko‘pincha muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. Bunday urinishlar yadroviy ishlab chiqarishni yakunlash uchun vaqtni boy berishga olib keladi va Eronni keyingi sanksiyalar yoki bosimlardan himoya qiladi.

Bu fonda tahlilchilar Tramp quyidagi sabablarga ko’ra Eron yadroviy infratuzilmasiga zarba berishi mumkinligni aytmoqdalar.

Birinchidan, global tahdidni kamaytirish. Yadroviy dastur neytrallashuvi xavfli materiallarning terroristik guruhlarga o‘tishining oldini oladi va xalqaro barqarorlikni himoya qiladi.

Ikkinchidan, rejimning zaifligi. Eron hukumati iqtisodiy inqiroz va legitimligini yo‘qotishiga duch kelar ekan, o‘zining asosiy obyektlariga berilgan zarbaga bardosh berolmasligi mumkin. Bu rejimning ichki va xalqaro pozitsiyalarini susaytiradi.

Uchinchidan, hokimiyat almashinuvi ehtimoli. Harbiy mag‘lubiyat Eron rahbariyatining zaifligini namoyon qilishi va xalq isyonlariga turtki bo‘lishi mumkin, bu esa uzoq muddatda rejimning almashishiga olib keladi.

Shunday qilib, Tramp administratsiyasi nazarida
Eron yadroviy dasturi nafaqat mintaqaviy, balki global xavf bo‘lib, qat’iy choralarni talab qiladi. Genri Kissinjer ta’kidlaganidek, «dono rahbarlar inqirozlar halokatga aylanishidan oldin ularni bartaraf etishlari kerak». Eronning yadroviy obyektlariga harbiy zarba nafaqat yadroviy tahdiddan dunyoni himoya qilish, balki Yaqin Sharq barqarorligiga tahdid soluvchi avtoritar rejimni zaiflashtirish imkoniyati hamdir, deydi amerikalik ekspertlar.

Strategic Focus: Central Asia

3.4k 1 14 9 29

Strategic Focus: Central Asia

27 Jan, 16:40

2024-yilda AQSh xorijiy xaridorlarga harbiy texnika sotishdan rekord darajada $318,7 mlrd daromad oldi.

Amerika qurollarining savdosi 2023-yilga nisbatan 29% ga oshdi.

Eng yirik xaridorlar orasida Turkiya, Isroil va Ruminiya bor.

Strategic Focus: Central Asia

3.1k 1 8 3 25

Strategic Focus: Central Asia

27 Jan, 12:37

Tolibon hukumatidagi fraksiyalar haqida batafsil:

https://t.me/StratFocusCA/1609

3.1k 0 3 9

Strategic Focus: Central Asia

27 Jan, 12:36

Manbalarga ko‘ra, Tolibon hukumatida tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari lavozimini egallab kelgan Sher Muhammad Abbos Stanikzay Afg‘onistondan qochib ketgan.

Qayd etilishicha, Stanikzay boshpana sifatida Birlashgan Arab Amirliklarini tanlagan va hozirda Dubayda joylashib oldi.

«Tolibon amiri Haybatulloh uni Qobulda hibsga olishni buyurgan, ammo Stanikzay bundan xabar topib, mamlakatni tark etishni afzal ko‘rgan va Dubayda boshpana topgan», — deydi manba.

Sher Muhammad Abbos Stanikzay Tolibon elitasidagi ziddiyatli shaxslardan biri sifatida tanilgan. Uning rahbariyatning qat’iy choralari, jumladan, ayollar huquqlarini cheklash bo‘yicha qarorlariga bildirgan tanqidlari uni toliblar ichida «muxolifatchi»ga aylantirgan. Ushbu hodisa Tolibon rahbariyatidagi ichki ziddiyatlar ortib borayotganini tasdiqlaydi va bu Afg‘onistondagi siyosiy barqarorlikka ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

Strategic Focus: Central Asia

3k 0 9 13 19

Strategic Focus: Central Asia

27 Jan, 09:34

Eron-Turkiya: tahlil va xabarlar dan repost

Saudiya Arabistoni va Turkiya: Suriya inqirozi orqali yangi mintaqaviy arxitektura shakllanishidagi roli

Aybek Joldasov, mustaqil tahlilchi

2023-yilning 7-oktabrida boshlangan operatsiyasidan buyon Yaqin Sharq tezkor va keng ko‘lamli o‘zgarishlar bilan yuzlashmoqda. Bashar Asad rejimining qulashi bu o‘zgarishlarning eng muhim namunasidir. Ushbu hodisalar mintaqaning beqaror holatini va global hamda mintaqaviy o‘yinchilarning manfaatlar to‘qnashuvini ochib beradi. Suriya esa bir vaqtning o‘zida ham muammo, ham imkoniyat sifatida ko‘rilmoqda: bu mamlakat mintaqaviy xavfsizlikni tiklash maydoni bo‘lishi yoki yangi qarama-qarshilik va inqirozlar o‘chog‘iga aylanishi mumkin.

Ar-Riyod va Anqara manfaatlarining uyg‘unligi

Saudiya Arabistoni va Turkiya, o‘z ta’sir kuchiga ega bo‘lgan holda, Asad rejimi qulashi natijasida yuzaga kelgan vaziyatni barqarorlashtirish uchun noyob imkoniyatga ega. Ikkala davlatning ham umumiy manfaatlari bor: a) Suriya hududiy yaxlitligini saqlab qolish; b) tashqi aralashuvlarning oldini olish va c) mintaqaviy muvozanatni ta’minlash. Tarixiy aloqalar va strategik yondashuvlarning uyg‘unligi ular o‘rtasidagi hamkorlikni (iqtisodiyot, mudofaa va texnologiyalar sohasida) yanada mustahkamladi.

Iqtisodiy hamkorlik o‘zining samarasini ko‘rsatmoqda: 2023-yilda ikki davlat o‘rtasidagi savdo hajmi 25,4 milliard riyolga yetib, 15,5% o‘sishga erishdi. Ushbu hamkorlik Saudiya Arabistoni va Turkiya rahbarlarining pragmatik yondashuviga asoslangan bo‘lib, mintaqaviy mega-loyihalar uchun xavfsiz muhit yaratishga qaratilgan.

Suriya inqirozi: tahdid va imkoniyatlar

Asad rejimi tugatilishi ortidan Saudiya Arabistoni va Turkiya Suriya kelajagini shakllantirishda asosiy o‘yinchilarga aylandi. Yangi Suriya hukumati birinchi xalqaro tashrifini Ar-Riyod va Anqaraga uyushtirdi, bu esa ushbu poytaxtlarning barqarorlik jarayonidagi muhim o‘rnini ko‘rsatadi. Ar-Riyod yangi Suriya hukumatining xalqaro maqomini mustahkamlash uchun faol harakat qilib, sanksiyalarni bekor qilish va ichki ishonchni oshirishda yordam bermoqda.

Suriya hududiy yaxlitligini saqlash ikkala davlat uchun ham ustuvor vazifadir. Turkiya uchun bu, ayniqsa, muhim, chunki kurdlarning mustaqillik harakatlari uning milliy xavfsizligiga tahdid soladi. Saudiya Arabistoni esa kurd fraksiyalarini muloqotga jalb qilish va eskalatsiyani oldini olish uchun zarur vositalarga ega.

Bundan tashqari, ikki davlat Suriyani qayta tiklashga alohida e’tibor qaratishmoqda. Turkiya Suriya bilan umumiy chegaraga ega bo‘lib, uning Idlib boshqaruvi tajribasi va sanoat imkoniyatlari qayta tiklash jarayonida muhim ahamiyat kasb etadi. Saudiya Arabistoni esa moliyaviy resurslar va xalqaro hamkorlarni jalb etish salohiyatiga ega bo‘lib, tiklanish jarayonini jadallashtirishi mumkin.

Mintaqaviy va xalqaro muammolar

Saudiya Arabistoni va Turkiya o‘rtasidagi hamkorlik istiqbollarga ega bo‘lsa-da, ular o‘rtasida raqobat mavjud. Saudiya Arabistoni Turkiyaning tarixiy mintaqaviy loyihalari va, ayniqsa, "Musulmon birodarlar" bilan bog‘liq aloqalariga ehtiyotkorlik bilan qaraydi. Bundan tashqari, ayrim mintaqaviy davlatlar ham ushbu ittifoqqa qo‘shilishdan bosh tortishi mumkin, chunki ular islomiy hukumatlar ta’siridan cho‘chimoqda.

Shuningdek, xalqaro o‘yinchilar tomonidan qarshilik kuzatilishi mumkin, chunki Saudiya Arabistoni va Turkiya tashqi manfaatlardan ko‘ra mintaqaviy manfaatlarni ustuvor qo‘ymoqda. Bu esa ayrim kuchlar tomonidan Suriyani zaiflashtirish yoki uni yangi mojarolarga tortishga qaratilgan sa’y-harakatlarni kuchaytirishi mumkin.

Xulosa qilib aytsak, mintaqaviy beqarorlik sharoitida Saudiya Arabistoni va Turkiya Suriya orqali yangi xavfsizlik yondashuvini shakllantirish imkoniyatini yaratdi. Suriya ikki davlat uchun barqarorlik va uzoq muddatli hamkorlikni ta’minlash uchun sinov maydoniga aylandi. Agar bu hamkorlik muvaffaqiyatli amalga oshsa, Iroq, Livan, Yaman va Liviya kabi boshqa mintaqalarda ham o‘xshash tashabbuslar ko‘rib chiqilishi mumkin.

@erontahlili

2.5k 0 5 12

Strategic Focus: Central Asia

27 Jan, 06:45

Kaspiy dengizi: Qozog‘iston Rossiya hukmronligiga qarshi chiqmoqda

Kaspiy dengizi uzoq vaqt davomida "Rossiyaning ko‘li" sifatida qabul qilinib kelgan bo‘lsa-da, hozirgi kunda harbiy-siyosiy muvozanatda fundamental o‘zgarishlar sodir bo‘lmoqda. Qozog‘iston Kaspiyda o‘z mavqeini keskin kuchaytirib, mintaqadagi geosiyosiy holatni tubdan o‘zgartirishi mumkin. Ushbu jarayon uchta asosiy omil bilan bog‘liq: Ukrainadagi urush sabab Rossiyaning ta’siri zaiflashgani, ekologik o‘zgarishlar natijasida katta tonnali kemalarning imkoniyatlari cheklangani va Qozog‘istonning Turkiya hamda BAA yordamida harbiy-dengiz kuchlarini faol rivojlantirayotgani.

Rossiya Kaspiyda avvalgi ta’sirini yo‘qotmoqda

Ilgari Rossiya Kaspiy mintaqasida o‘zining qudratli Kaspiy flotiliyasi orqali hukmron edi. Ammo hozirgi holat mutlaqo o‘zgacha. Rossiya kemalarining Ukrainadagi operatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash uchun Azov dengiziga ko‘chirilishi, Kaspiyda Rossiyaning harbiy-dengiz ishtirokini sezilarli darajada zaiflashtirdi. Bugungi kunda Qozog‘iston kemalar soni bo‘yicha ustunlikka ega, garchi ular qurol-yarog‘ jihatidan Rossiya flotidan ortda bo‘lsa ham. Ammo Rossiyaning mintaqadagi harbiy kuchi pasaygani sababli Qozog‘istonning ustunligi tobora yaqqol namoyon bo‘lmoqda.

Chuqurlashayotgan ekologik inqiroz ham muhim rol o‘ynamoqda. Kaspiy dengizi sathi har yili 68 santimetrga pasayib, portlarning yopilib qolishiga va katta kemalarning harakat imkoniyatlari cheklanishiga olib kelmoqda. Bu Rossiyaning katta hajmdagi kemalaridan to‘liq foydalanish imkoniyatini xavf ostiga qo‘ymoqda, Qozog‘istondek yengil va manevrga ega flotlarga esa ustunlik bermoqda.

Qozog‘iston: harbiy-dengiz kuchlarini kuchaytirish yo‘lida

1991 yildan beri Qozog‘iston yengil kemalarga asoslangan flotni rivojlantirib kelmoqda, ular suvning sayoz qismida samarali harakat qila oladi. Shu bilan birga, mamlakat Rossiya dengiz chegaralari yaqinida muntazam mashg‘ulotlar o‘tkazib, o‘z mustaqilligini namoyish qilmoqda. Ushbu faollik nafaqat Qozog‘istonning harbiy-siyosiy ambitsiyalarini, balki uning mintaqaviy va Yaqin Sharq hamda boshqa global o‘yinchilarni (Xitoy) o‘ziga jalb qilish qobiliyatini ham ko‘rsatmoqda.

Mintaqaning transformatsiyasi: yangi ishtirokchilar maydonga chiqmoqda

Qozog‘iston Rossiyaning zaiflashuvidan foyda olishni rejalashtirayotgan yagona davlat emas. Ozarbayjon, Turkmaniston va Eron kabi boshqa Kaspiybo‘yi davlatlari ham o‘z harbiy-dengiz kuchlarini mustahkamlashlari mumkin. Shu bilan birga, Turkiya va Xitoy kabi davlatlar ham mintaqadagi o‘z iqtisodiy manfaatlarini himoya qilish maqsadida ittifoqchilarini qo‘llab-quvvatlash orqali yoki bevosita o‘z ishtirokini oshirishi mumkin.

Xulosa qilib aytganda, Rossiyaning Kaspiydagi ta’sirining susayishi va Qozog‘istonning harbiy-dengiz kuchlarini mustahkamlash harakatlari mintaqaning yangi davrga qadam qo‘yayotganidan dalolat bermoqda: Rossiyaning geosiyosiy hukmronligi endi kafolatlanmagan. Yaqin yillarda Qozog‘istonning yanada kuchayishi kutilmoqda, bu esa Kaspiy dengizi faqat Rossiyaga tegishli hudud sifatida qabul qilinishiga chek qo‘yadi. Xalqaro o‘yinchilar uchun ushbu o‘zgarishlarni hisobga olish va o‘z strategiyalarini qayta ko‘rib chiqish muhim ahamiyatga ega. Kaspiy endi "Rossiyaning ko‘li" bo‘lmay, yangi geosiyosiy o‘yinchilar uchun maydonga aylanmoqda.

Strategic Focus: Central Asia

3.7k 5 28 1 42

Продам твой канал за сутки.

Продам канал с доходом 138090

Telegram Analytics

Strategic Focus: Central Asia

Kanal geosi va tili

Toifa

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

9 158

Kanalda mashhur

Sayt tili

Продам твой канал за сутки.

Продам канал с доходом 138090

Telegram Analytics

Strategic Focus: Central Asia

Kanal geosi va tili

Toifa

9 158

Kanalda mashhur