Роберт Грин
Ҳеч қачон саросимага тушма
XVIII аср бошида яшаган япониялик зодагон Яманути Эдо (Токионинг ўша пайтдаги номи) шаҳри саёҳатига ўзи билан бирга хонадонида хизмат қилувчи ва чой дамлаш маросимининг устаси бўлган хизматкорини ҳам бирга олиб келади. У сарой аъёнларига чой дамлаш маросимининг устаси фаранги бўлган хизматкори билан мақтанишни мақсад қилганди. Хизматкор чой дамлаш маросимининг ҳақиқий устаси эди. Лекин, ҳаёт ва атрофдаги одамлар тўғрисида деярли ҳеч нарса билмасди. У жуда ювош ва беозор одам бўлсада, лекин жамиятдаги виқорли мартабаси (чой дамлаш маросими усталари ўша даврда жамиятда ниҳоятда қадрли инсонлар сирасига кирган) туфайли самурай либосини кийиб юрарди.
Кунларнинг бирида шаҳар кўчаларида саёҳат қилиб юрган устага жангари самурай хиралик қилиб, уни ўзаро жанг қилишга чақиради. Уста жангчи эмаслигини, ҳатто қилич тутишни билмаслигини самурайга тушунтиришга ҳаракат қилади. Бироқ, ўз кучидан мақтанадиган, текканга тегиб тегмаганга кесак отадиганлар тофасидан бўлган самурай устанинг гапини эшитишни ҳам хоҳламайди. Жанг қилишдан бош тортиш нафақат ўзини, шу билан бирга донгдор Яманути хонадонини ҳам шарманда қилиш билан баробар эди. Ҳалок бўлиши аниқ бўлсада, жангга даъватни қабул қилиши лозим эди. Уста фақат бир шарт қўяди: жангни эртага суриш керак. Бу шартни самурай қабул қилади.
Саросимага тушиб қоган уста шоша-пиша ўша атрофдаги қиличбозлик мактабига келади. У ўлиш керак бўлса, ор-номус билан ҳалок бўлишга қарор қилганди. Бундай мактабларга тавсия хати орқали кириш қатъий қоида эди. Бироқ, устанинг астойдил ялиниб-ёлворишини кўриб, ичкарига рухсат беришади. Қиличбоз-самурайлар устози устанинг тарихини эшитиб, унга ҳамдардлик билан қарайди. Ор-номус билан ҳалок бўлиши учун бечора устага қиличбозлик сирларини ўргатишга рози бўлади. Бироқ, аввал бир чой дамлаб беринг, деб илтимос қилади. Уста бутун диққат-эътиборини чой дамлаш маросига қаратиб, фақат унга хос бўлган маҳорат, вазминлик ва қадр-қимматини сақлаган ҳолда барча ишни бажо айлайди. Маросим охирида қиличбоз-устоз ҳаяжонланиб шундай дейди: “Сени ор-номус билан ҳалок бўлишга ўргатишнинг ҳеч ҳожати йўқ экан! Ақл-идрокинг даражаси шундай юқорики, сен ҳар қандай самурай билан бемалол юзма-юз келишинг мумкин. Рақибингни кўрганинг заҳотиёқ, қаршингда чой дамлаш маросимини тасаввур қил. Чой дамлаш маросимида бажарганингдек, кийимларингни хотиржам ечиб, уларни бир-бир тахлаб қўй. Бу маросимни адо этганингда сўнг қилични бошинг узра кўтариб, диққатингни бир жойга жамла. Ўзингни ниҳоятда вазмин ва хотиржам тут. Ана шунда ўлимингни мардона кутиб оласан”.
Чой маросими устаси, эртасига жанг белгиланган жойга етиб келади. У ўзини соввуққон ва муносиб тутарди. Уста киймларини хотиржам, навбати билан ечиб, уларни чиройли тарзда тахлашини кўриб, самурай ўйланиб қолади. “Чамаси, қаршимда жуда тажрибали ва маҳорати юксак самурай-жангчи турганга ўхшайди”, деб хаёлидан ўтказади. У таъзим қилиб, кечаги одобсизлиги учун узр сўраб, тезда жўнаб қолади.
Қўрқувга соладиган вазиятларда бири-биридан саросимали ҳолатлар тасаввуримизда катталашиб кетади. Ана шундай пайтда фантазияларингизни жиловлашга ҳаракат қилинг. Албатта, буни гапириш осон, аммо, амалга ошириш қийин. Ўзингизни қўлга олиб, хотиржам тортишингиз учун диққатингиз сиз яхши биладиган бирор оддий нарсага қаратинг. Бу диққатингизни бир жойга йиғиб олишга ёрдам беради. Диққат-эътиборни бир жойга тўплаш кўнгилдаги турли иштибоҳларни ҳайдашга ёрдам беради. Руҳий мувозанатга эришганингиздан кейин сизни хавотирга солаётган муаммони ҳал қилиш осон кечади. Қалбингизда хавотир ва қўрқув пайдо бўлиши билан шу усулни қўлланг. Шунда қўрқув ва хавотир одатга айланиб қолмайди. Қийин вазиятларда хавотирли тасаввурларни живолай билиш – ниҳоятда муҳим одатдир.
Сени қўрқитишларига йўл қўйма
Қўрқоқлик – вазминлик, хотиржамликнинг доимий душманидир. Бундан ташқари қўрқув туйғусига қарши курашиш осон эмас.
Иккинчи жаҳон уруши даврида композитор Дмитрий Шостакович ва унинг ҳамкасбларини Сталин ҳузурига чақиради. Бундан олдинроқ композиторларга янги давлат мадҳиясини ёзиш топширилганди. Сталин билан мулоқот қилиши ниҳоятда х
Ҳеч қачон саросимага тушма
XVIII аср бошида яшаган япониялик зодагон Яманути Эдо (Токионинг ўша пайтдаги номи) шаҳри саёҳатига ўзи билан бирга хонадонида хизмат қилувчи ва чой дамлаш маросимининг устаси бўлган хизматкорини ҳам бирга олиб келади. У сарой аъёнларига чой дамлаш маросимининг устаси фаранги бўлган хизматкори билан мақтанишни мақсад қилганди. Хизматкор чой дамлаш маросимининг ҳақиқий устаси эди. Лекин, ҳаёт ва атрофдаги одамлар тўғрисида деярли ҳеч нарса билмасди. У жуда ювош ва беозор одам бўлсада, лекин жамиятдаги виқорли мартабаси (чой дамлаш маросими усталари ўша даврда жамиятда ниҳоятда қадрли инсонлар сирасига кирган) туфайли самурай либосини кийиб юрарди.
Кунларнинг бирида шаҳар кўчаларида саёҳат қилиб юрган устага жангари самурай хиралик қилиб, уни ўзаро жанг қилишга чақиради. Уста жангчи эмаслигини, ҳатто қилич тутишни билмаслигини самурайга тушунтиришга ҳаракат қилади. Бироқ, ўз кучидан мақтанадиган, текканга тегиб тегмаганга кесак отадиганлар тофасидан бўлган самурай устанинг гапини эшитишни ҳам хоҳламайди. Жанг қилишдан бош тортиш нафақат ўзини, шу билан бирга донгдор Яманути хонадонини ҳам шарманда қилиш билан баробар эди. Ҳалок бўлиши аниқ бўлсада, жангга даъватни қабул қилиши лозим эди. Уста фақат бир шарт қўяди: жангни эртага суриш керак. Бу шартни самурай қабул қилади.
Саросимага тушиб қоган уста шоша-пиша ўша атрофдаги қиличбозлик мактабига келади. У ўлиш керак бўлса, ор-номус билан ҳалок бўлишга қарор қилганди. Бундай мактабларга тавсия хати орқали кириш қатъий қоида эди. Бироқ, устанинг астойдил ялиниб-ёлворишини кўриб, ичкарига рухсат беришади. Қиличбоз-самурайлар устози устанинг тарихини эшитиб, унга ҳамдардлик билан қарайди. Ор-номус билан ҳалок бўлиши учун бечора устага қиличбозлик сирларини ўргатишга рози бўлади. Бироқ, аввал бир чой дамлаб беринг, деб илтимос қилади. Уста бутун диққат-эътиборини чой дамлаш маросига қаратиб, фақат унга хос бўлган маҳорат, вазминлик ва қадр-қимматини сақлаган ҳолда барча ишни бажо айлайди. Маросим охирида қиличбоз-устоз ҳаяжонланиб шундай дейди: “Сени ор-номус билан ҳалок бўлишга ўргатишнинг ҳеч ҳожати йўқ экан! Ақл-идрокинг даражаси шундай юқорики, сен ҳар қандай самурай билан бемалол юзма-юз келишинг мумкин. Рақибингни кўрганинг заҳотиёқ, қаршингда чой дамлаш маросимини тасаввур қил. Чой дамлаш маросимида бажарганингдек, кийимларингни хотиржам ечиб, уларни бир-бир тахлаб қўй. Бу маросимни адо этганингда сўнг қилични бошинг узра кўтариб, диққатингни бир жойга жамла. Ўзингни ниҳоятда вазмин ва хотиржам тут. Ана шунда ўлимингни мардона кутиб оласан”.
Чой маросими устаси, эртасига жанг белгиланган жойга етиб келади. У ўзини соввуққон ва муносиб тутарди. Уста киймларини хотиржам, навбати билан ечиб, уларни чиройли тарзда тахлашини кўриб, самурай ўйланиб қолади. “Чамаси, қаршимда жуда тажрибали ва маҳорати юксак самурай-жангчи турганга ўхшайди”, деб хаёлидан ўтказади. У таъзим қилиб, кечаги одобсизлиги учун узр сўраб, тезда жўнаб қолади.
Қўрқувга соладиган вазиятларда бири-биридан саросимали ҳолатлар тасаввуримизда катталашиб кетади. Ана шундай пайтда фантазияларингизни жиловлашга ҳаракат қилинг. Албатта, буни гапириш осон, аммо, амалга ошириш қийин. Ўзингизни қўлга олиб, хотиржам тортишингиз учун диққатингиз сиз яхши биладиган бирор оддий нарсага қаратинг. Бу диққатингизни бир жойга йиғиб олишга ёрдам беради. Диққат-эътиборни бир жойга тўплаш кўнгилдаги турли иштибоҳларни ҳайдашга ёрдам беради. Руҳий мувозанатга эришганингиздан кейин сизни хавотирга солаётган муаммони ҳал қилиш осон кечади. Қалбингизда хавотир ва қўрқув пайдо бўлиши билан шу усулни қўлланг. Шунда қўрқув ва хавотир одатга айланиб қолмайди. Қийин вазиятларда хавотирли тасаввурларни живолай билиш – ниҳоятда муҳим одатдир.
Сени қўрқитишларига йўл қўйма
Қўрқоқлик – вазминлик, хотиржамликнинг доимий душманидир. Бундан ташқари қўрқув туйғусига қарши курашиш осон эмас.
Иккинчи жаҳон уруши даврида композитор Дмитрий Шостакович ва унинг ҳамкасбларини Сталин ҳузурига чақиради. Бундан олдинроқ композиторларга янги давлат мадҳиясини ёзиш топширилганди. Сталин билан мулоқот қилиши ниҳоятда х