Habata qilmang
Bir kuni Rasululloh sallollohu alayhi va sallam sahobalarga yetti nafar Arshning soyasidan joy oladigan toifa haqida gapirdilar. Ular orasida yashirin sadaqa qiladigan, o‘ng qo‘li bergan sadaqani chap qo‘li bilmaydigan kishi ham borligini aytdilar.
Zaynul Obidin rohimahulloh kechalari faqirlarnikiga sadaqa tashir edilar. Uni faqirlar, bevalar, miskinlarning uylari eshigi oldida qo‘yib ketar, faqirlar uni kim tashlab ketganini bilmasdan qolishar edi. Zaynul Obidin rohimahulloh bu ishlarni o‘zi qilar, bu ishlarga xodim yoki do‘stini jalb qilmas edi. Buni hech kim bilmasligini maqsad qilgan edi. Uzoq yillar shunday bo‘lib qoldi. U zot vafot qilganida uni yuvgan kishilar uning yelkalarida ko‘targan qoplarining izlarini ko‘rishdi. U vafot qilishi bilan haligi faqir, miskin va bevalarnikiga narsa bormay qo‘ydi. Shundan bilishdiki, bu ishlarni Zaynul Obidin qilar ekan.
Yashirin sadaqaga bir necha sabablarga ko‘ra savoblarning eng oliysi beriladi:
1. Uni qilayotgan kishi bu qilayotgan ishini kishilardan yashirishga harakat qiladi. Yolg‘iz Allohning bilishi unga kifoya qiladi. Bu bilan riyodan qutiladi. Allohning roziligi istab qilingan sadaqadan ham o‘tadigan sadaqa bormi?!
2. Bunda insonlarning obro‘sini saqlash ham bor. Birovlarga hojatning tushishi nafsni sindirib qo‘yadi. Ba’zi insonlar ko‘pchilikning oldida sadaqa olishdan iymanishadi. Uning nazdida obro‘si ehtiyojidan muhimroqdir. Yashirin sadaqada ana shu jihatdan ajr ko‘pdir. Bunda sadaqa bor, ko‘ngilni olish bor, obro‘ni saqlash bor.
Avvalgilar xuddi yomonliklarini yashirgan kabi yaxshiliklarini ham yashirishar edi. Ular ibodatlarini kishilar ko‘rishini istashmas edi.
Imom Zahabiy rohimahulloh Dovud ibn Abu Hindning tarjimayi holini zikr qila turib uning qirq yil ro‘za tutganini, buni hatto oilasidagilar ham bilmaganini aytadi. U do‘konga chiqayotganida xotini unga ovqat berib yuborar ekan. Uning ro‘zaligini bilmas ekan. U esa ovqatni faqirlarga sadaqa qilar, kechqurun uyga kelganida oilasi davrasida xuddi ro‘za tutmagandek ular bilan birga kechki ovqatni yer ekan.
Ibnul Javziy rohimahulloh Hasan Basriy rohimahullohdan quyidagi rivoyatni keltiradi:
“Men Abdulloh ibn Muborak bilan birga edim. Biz birga suv ichadigan joyga keldik. Kishilar ko‘p edi. Abdulloh ibn Muborak suv ichish uchun yaqinlashdi. Kishilar uni tanimasdan itarib chiqarib yuborishdi. U qaytib kelib dedi:
“Hayot mana shu. Tanimaganni siylamas!”.
Qanaqa ibodat bo‘lmasin, uni yashirin qilishga qodir bo‘lsang uni oshkor qilma. Sadaqani yashirishga qodir bo‘lsang uni yashir. Amalni riyochalik barbod qiladigan narsa yo‘q. Insonlar ko‘rmagan amal Allohning izni bilan riyodan salomat qoladi. Riyodan salomat qolgan amal qabul qilinadi. Qabul qilingan amal esa seni ufqlarga olib chiqadi!
Bir kuni Rasululloh sallollohu alayhi va sallam sahobalarga yetti nafar Arshning soyasidan joy oladigan toifa haqida gapirdilar. Ular orasida yashirin sadaqa qiladigan, o‘ng qo‘li bergan sadaqani chap qo‘li bilmaydigan kishi ham borligini aytdilar.
Zaynul Obidin rohimahulloh kechalari faqirlarnikiga sadaqa tashir edilar. Uni faqirlar, bevalar, miskinlarning uylari eshigi oldida qo‘yib ketar, faqirlar uni kim tashlab ketganini bilmasdan qolishar edi. Zaynul Obidin rohimahulloh bu ishlarni o‘zi qilar, bu ishlarga xodim yoki do‘stini jalb qilmas edi. Buni hech kim bilmasligini maqsad qilgan edi. Uzoq yillar shunday bo‘lib qoldi. U zot vafot qilganida uni yuvgan kishilar uning yelkalarida ko‘targan qoplarining izlarini ko‘rishdi. U vafot qilishi bilan haligi faqir, miskin va bevalarnikiga narsa bormay qo‘ydi. Shundan bilishdiki, bu ishlarni Zaynul Obidin qilar ekan.
Yashirin sadaqaga bir necha sabablarga ko‘ra savoblarning eng oliysi beriladi:
1. Uni qilayotgan kishi bu qilayotgan ishini kishilardan yashirishga harakat qiladi. Yolg‘iz Allohning bilishi unga kifoya qiladi. Bu bilan riyodan qutiladi. Allohning roziligi istab qilingan sadaqadan ham o‘tadigan sadaqa bormi?!
2. Bunda insonlarning obro‘sini saqlash ham bor. Birovlarga hojatning tushishi nafsni sindirib qo‘yadi. Ba’zi insonlar ko‘pchilikning oldida sadaqa olishdan iymanishadi. Uning nazdida obro‘si ehtiyojidan muhimroqdir. Yashirin sadaqada ana shu jihatdan ajr ko‘pdir. Bunda sadaqa bor, ko‘ngilni olish bor, obro‘ni saqlash bor.
Avvalgilar xuddi yomonliklarini yashirgan kabi yaxshiliklarini ham yashirishar edi. Ular ibodatlarini kishilar ko‘rishini istashmas edi.
Imom Zahabiy rohimahulloh Dovud ibn Abu Hindning tarjimayi holini zikr qila turib uning qirq yil ro‘za tutganini, buni hatto oilasidagilar ham bilmaganini aytadi. U do‘konga chiqayotganida xotini unga ovqat berib yuborar ekan. Uning ro‘zaligini bilmas ekan. U esa ovqatni faqirlarga sadaqa qilar, kechqurun uyga kelganida oilasi davrasida xuddi ro‘za tutmagandek ular bilan birga kechki ovqatni yer ekan.
Ibnul Javziy rohimahulloh Hasan Basriy rohimahullohdan quyidagi rivoyatni keltiradi:
“Men Abdulloh ibn Muborak bilan birga edim. Biz birga suv ichadigan joyga keldik. Kishilar ko‘p edi. Abdulloh ibn Muborak suv ichish uchun yaqinlashdi. Kishilar uni tanimasdan itarib chiqarib yuborishdi. U qaytib kelib dedi:
“Hayot mana shu. Tanimaganni siylamas!”.
Qanaqa ibodat bo‘lmasin, uni yashirin qilishga qodir bo‘lsang uni oshkor qilma. Sadaqani yashirishga qodir bo‘lsang uni yashir. Amalni riyochalik barbod qiladigan narsa yo‘q. Insonlar ko‘rmagan amal Allohning izni bilan riyodan salomat qoladi. Riyodan salomat qolgan amal qabul qilinadi. Qabul qilingan amal esa seni ufqlarga olib chiqadi!