👉 Taqqoslamalar metodi.
📌 Ikkita butun sonning ayirmasi biror m soniga bo’linsa, u holda bu sonlar m modul bo’yicha taqqoslanadi deyiladi.
📌 “a coni b coni bilan m modul’ bo’yicha taqqoslanadi “ degan tasdiq
📌 a ≡ b (mod m) kabi yoziladi va taqqoslama deyiladi.
☑️ Masalan: ya’ni (5-1) ayirma 2 ga karrali.
👉 Taqqoslamalar metodi bo’yicha bo’linish alomatlarini quramiz.
📌 Taqqoslamalar metodi bo’yicha bo’linish alomatlarining qurilishi -10k (bunda k-natural son) ko’rinishdagi sonlarni berilgan songa qoldiqli bo’lishga va qoldiqlar yig’indisining analiziga asoslangan.
👉 3 ga va 9 ga bo’linish alomatlari.
📌 Har qanday n sonini n=a+10b+100c+… ko’rinishda yozish mumkin.
📌 shuning uchun . Demak, n sonining raqamlari yig’indis 3 ga bo’linsagina va faqat shu holda sonning o’zi ham 3 ga bo’linadi. 9 ga bp’linish alomati ham shu yo’l bilan isbotlanadi.
👉 37 ga bo’linish alomadi.
📌 Agar sonni o’nli yozuvida raqamlarni o’ngdan chapga qarab uchtadan qilib guruhlarga ajratsak va hosil qilingan sonlarni qo’shsak hosil bo’lgan yig’indi 37 ga bo’linsa, u holda shu sonning o’zi ham 37 ga bo’linadi.
👉 Isbot:
📌 Bo’linish alomatlarini qurishning bu usuli ancha og’ir bo’lib , ko’p hisoblashlarni talab qiladi.
✅Bo’linish alomatlarining Fermaning kichik teoremasiga k’ora qurilishi.
📌 Fransuz matematigi P’yer Fermani shuhrat qozonishiga uning sonlar nazariyasiga oid qilgan ishlarining hissasi katta. Aynan Fermaning ishlari matematika fanining yangi yo’nalishi –sonlar nazariyasining paydo bo’lishiga sabab bo’ldi. Fermaning kichik teoremasi sonlarning bo’linishi nazariyasidagi eng muhim fundamental faktlardan biri bo’lib chiqdi.
👉 Fermaning kichik teoremasi.
📌 Agar p tub son, a esa p ga bo’linmaydigan natural son bo’lsa, u holda ni p ga bo’lgandagi qoldiq 1 ga teng bo’ladi.
👉 17 ga bo’linish alomati.
📌 17-tub son, 10 esa 17 ga bo’linmaydigan natural son, u holda sonini 17 ga bo’lganda qoldiq 1 ga teng bo’ladi.
👉 sonini ham tekshiramiz. Bu sonni 17 ga bo’lganda ham kamomad 1 ga teng bo’ladi. Demak, sonni o’nli yozuvidagi raqamlarni o’ngdan chapga qarab sakkiztadan qilib guruhlarga ajratsak va juft nomerli guruhlardagi sonlar yig’indisidan toq nomerli guruhlardagi sonlar yig’indisini ayirsak ayirma 17 ga bo’linsa u holda shu sonning o’zi ham 17 ga bo’linadi.
👉 19 ga bo’linish alomati. 19 tub son, 10 esa 19 ga bo’linmaydigan tub son, demak sonini 19 ga bo’lganda qoldiq 1 ga teng bo’ladi. ni 19 ga bo’lganda esa kamomad 1 ga teng bo’ladi. Bu holda sonning raqamlarini o’ngdan chapga 9 tadan qilib guruhlarga ajratish kerak.
📌 Ayrim holatlarda kichikroq darajalarni qarash mumkin bo’ladi. Masalan, 11-tub son. U holda sonini 11 ga bo’lganda qoldiq 1 ga teng bo’ladi. Lekin 100 ni 11 ga bo’lganda ham qoldiq 1 ga teng bo’ladi. Shuning uchun 11 ga bo’linishni tekshirishda sonning raqamlarini ikkitadan qilib guruhlarag ajratish kerak bo’ladi. 👍
@MILLIY_SERTIFIKAT_KURSI
📌 Ikkita butun sonning ayirmasi biror m soniga bo’linsa, u holda bu sonlar m modul bo’yicha taqqoslanadi deyiladi.
📌 “a coni b coni bilan m modul’ bo’yicha taqqoslanadi “ degan tasdiq
📌 a ≡ b (mod m) kabi yoziladi va taqqoslama deyiladi.
☑️ Masalan: ya’ni (5-1) ayirma 2 ga karrali.
👉 Taqqoslamalar metodi bo’yicha bo’linish alomatlarini quramiz.
📌 Taqqoslamalar metodi bo’yicha bo’linish alomatlarining qurilishi -10k (bunda k-natural son) ko’rinishdagi sonlarni berilgan songa qoldiqli bo’lishga va qoldiqlar yig’indisining analiziga asoslangan.
👉 3 ga va 9 ga bo’linish alomatlari.
📌 Har qanday n sonini n=a+10b+100c+… ko’rinishda yozish mumkin.
📌 shuning uchun . Demak, n sonining raqamlari yig’indis 3 ga bo’linsagina va faqat shu holda sonning o’zi ham 3 ga bo’linadi. 9 ga bp’linish alomati ham shu yo’l bilan isbotlanadi.
👉 37 ga bo’linish alomadi.
📌 Agar sonni o’nli yozuvida raqamlarni o’ngdan chapga qarab uchtadan qilib guruhlarga ajratsak va hosil qilingan sonlarni qo’shsak hosil bo’lgan yig’indi 37 ga bo’linsa, u holda shu sonning o’zi ham 37 ga bo’linadi.
👉 Isbot:
📌 Bo’linish alomatlarini qurishning bu usuli ancha og’ir bo’lib , ko’p hisoblashlarni talab qiladi.
✅Bo’linish alomatlarining Fermaning kichik teoremasiga k’ora qurilishi.
📌 Fransuz matematigi P’yer Fermani shuhrat qozonishiga uning sonlar nazariyasiga oid qilgan ishlarining hissasi katta. Aynan Fermaning ishlari matematika fanining yangi yo’nalishi –sonlar nazariyasining paydo bo’lishiga sabab bo’ldi. Fermaning kichik teoremasi sonlarning bo’linishi nazariyasidagi eng muhim fundamental faktlardan biri bo’lib chiqdi.
👉 Fermaning kichik teoremasi.
📌 Agar p tub son, a esa p ga bo’linmaydigan natural son bo’lsa, u holda ni p ga bo’lgandagi qoldiq 1 ga teng bo’ladi.
👉 17 ga bo’linish alomati.
📌 17-tub son, 10 esa 17 ga bo’linmaydigan natural son, u holda sonini 17 ga bo’lganda qoldiq 1 ga teng bo’ladi.
👉 sonini ham tekshiramiz. Bu sonni 17 ga bo’lganda ham kamomad 1 ga teng bo’ladi. Demak, sonni o’nli yozuvidagi raqamlarni o’ngdan chapga qarab sakkiztadan qilib guruhlarga ajratsak va juft nomerli guruhlardagi sonlar yig’indisidan toq nomerli guruhlardagi sonlar yig’indisini ayirsak ayirma 17 ga bo’linsa u holda shu sonning o’zi ham 17 ga bo’linadi.
👉 19 ga bo’linish alomati. 19 tub son, 10 esa 19 ga bo’linmaydigan tub son, demak sonini 19 ga bo’lganda qoldiq 1 ga teng bo’ladi. ni 19 ga bo’lganda esa kamomad 1 ga teng bo’ladi. Bu holda sonning raqamlarini o’ngdan chapga 9 tadan qilib guruhlarga ajratish kerak.
📌 Ayrim holatlarda kichikroq darajalarni qarash mumkin bo’ladi. Masalan, 11-tub son. U holda sonini 11 ga bo’lganda qoldiq 1 ga teng bo’ladi. Lekin 100 ni 11 ga bo’lganda ham qoldiq 1 ga teng bo’ladi. Shuning uchun 11 ga bo’linishni tekshirishda sonning raqamlarini ikkitadan qilib guruhlarag ajratish kerak bo’ladi. 👍
@MILLIY_SERTIFIKAT_KURSI