Doktorantlar va ilmiy izlanuvchilar | PhD, DSc

❓ДОКТОРАНТЛАР (ТАЯНЧ ДОКТОРАНТ) ИШДАН БЎШАТИЛИШИ КЕРАКМИ?

Cўнги вақтларда докторантура ва меҳнат муносабатлари юзасидан муаммоли ҳолатлар кўплаб учрамоқда. Бизга келаётган саволлар кўпайган. Сабаби январь ойида докторантурадаги ўқув йили бошланди. Шу сабабли бугун таянч доктарантура ва меҳнат муносабатлари ҳақида энг муҳим саволларга жавоб берамиз.

1-савол. Докторантура (таянч докторантура) нима?
2020 йил 23 сентябрдаги “Таълим тўғрисида”ги қонуннинг 12-моддаси ва 2017 йил 22 майдаги ВМҚ 304-сон қарорига кўра докторантура — фан доктори (Doctor of Science DSc), таянч докторантура — фалсафа доктори (Doctor of Philosophy PhD) илмий даражасига даъвогар изланувчилар учун, “ишлаб чиқаришдан ажралган ҳолда” ташкил этиладиган олий малакали илмий ва илмий-педагог кадрлар ихтисослиги бўйича олий таълимдан кейинги таълим шакли.

2-савол. Докторантурада (таянч докторантура) ўқиш муддати қанча?
Олий таълимдан кейинги таълим институтларида ўқиш уч йилгача давом этади. Фалсафа доктори (PhD) ёки фан доктори (DSc) илмий даражасини олиш учун докторлик диссертациясини тайёрлаётган шахс уч йилни кутмасдан диссертацияни якунлаб муддатдан олдин ҳам ҳимояга чиқиши мумкин.

3-савол. Докторантурада (таянч докторантура) ўқишга кирган ходим ишлашга ҳақли эмасми?
Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 37-моддасига асосан, ҳар бир шахс меҳнат қилиш ҳуқуқига эга. Меҳнат кодекси 97-моддасига асосан, ходим билан тузилган меҳнат шартномасини “ходим докторантурага (таянч докторантура) ўқишга кирса меҳнат шартномаси бекор қилинади” деган асос йўқ. Демак ишлашга ҳақли.

4-савол. Унда “ишлаб чиқаришдан ажралган ҳолда ўқиш” дегани нимани англатади?
Ишлаб чиқаришдан ажралган ҳолда ўқиш ишдан бўшаш дегани эмас. “Ишлаб чиқаришдан ажралган ҳолда ўқиш” тушунчасининг моҳияти шундаки, ходим ўқиш давомида вазият тақозосидан келиб чиққан ҳолда бевосита ўзига юклатилган вазифаларни бажармайди.

5-савол. Ишлаб чиқаришдан ажралган ҳолда ўқиётган ходимларга қандай имтиёзлар бор.
Меҳнат кодексида докторантлар учун алоҳида имтиёз назарда тутилмаган. Кодексининг 67-моддасига асосан, ишлаб чиқаришдан ажралган ҳолда малакасини ошираётган ходимларга қонун ҳужжатларида назарда тутилган тартибда ва миқдорларда стипендия тўланди. Бироқ бу докторантларга тегишли эмас.

6-савол. Докторантлар (таянч докторантлар)га пул тўланадими?
Таянч докторантларга кичик илмий ходим, докторантларга етакчи илмий ходим лавозим маошининг базавий миқдорига тенглаштирилган миқдорда стипендия тўланади.

7-савол. Докторантура (таянч докторантура)га кирган ходим билан тузилган меҳнат шартномаси бекор қилинмайдими?
Иккита ҳолатда мумкин. Биринчи, МКнинг 99-моддасига асосан ходим ўқув юртига қабул қилинганлиги муносабати билан унинг ёзма аризасига кўра меҳнат шартномаси бекор қилинади. Иккинчи, МКнинг 89-моддасига кўра ходим билан меҳнат шартномаси у янги меҳнат шартлари асосида ишлашни давом эттиришни рад этганлиги сабабли бекор қилинади.

8-савол. Янги меҳнат шартлари деганда нима назарда тутилади?
МКнинг 119-моддасига асосан, докторант иш берувчи билан келишиб тўлиқсиз иш куни ёки тўлиқсиз иш ҳафтаси белгилашга ҳақли. Бу меҳнатнинг янги шарти ҳисобланади. Ўрнатилган янги шарт асосида меҳнат шартномаси бекор қилинмайди. Ходим 0,5 ёки 0,25 ставка асосда ишлаши ҳам мумкин.

Хулоса докторантурага ўқишга кирган ходимлар иш ва докторантурани бирга олиб боришга шароит мавжуд бўлса ишдан бўшамасдан, тўлиқсиз иш вақти режимида ишлашга ҳақли. Ишдан бўшаб қўйганлар ҳам иш берувчига мурожаат қилиб тўлиқсиз иш режимида (0,5 ёки 0,25 ставка) ўриндош эмас асосий штатда ишлашга ҳақли. Сабаби докторантура иш эмас, балқи ўқиш ҳисобланади.

@akademik_burchak да бўлинг 🛋

‼️Ko‘plab kanal obunachilari bepul jurnal so‘rashadi, shu maqsadda barcha fan tarmoqlari bo‘yicha dunyo miqyosida yuqori baholangan jurnallar taqdim etilmoqda.

🎓Tadqiqotchilar, professor - o‘qituvchilar, magistrantlar uchun ixtisosliklar kesimida maxsus tayyorlandi.

01.00.00 - Fizika-matematika fanlari

02.00.00 - Kimyo fanlari

03.00.00 - Biologiya fanlari

04.00.00 - Geologiya-mineralogiya
fanlari

05.00.00 - Texnika fanlari

06.00.00 - Qishloq xoʻjaligi fanlari

07.00.00 - Tarix fanlari

08.00.00 - Iqtisodiyot fanlari

09.00.00 - Falsafa fanlari

10.00.00 - Filologiya fanlari

11.00.00 - Geografiya fanlari

12.00.00 - Yuridik fanlar

13.00.00 - Pedagogika fanlari

14.00.00 - Tibbiyot fanlar

15.00.00 - Farmatsevtika fanlari

16.00.00 - Veterinariya fanlari

17.00.00 - Sanʼatshunoslik fanlari

18.00.00 - Arxitektura fanlari

19.00.00 - Psixologiya fanlari

21.00.00 - Xarbiy fanlar

22.00.00 - Sotsiologiya fanlari

23.00.00 - Siyosiy fanlar

24.00.00 - Islomshunoslik fanlari

↗️Ma'lumotlarni saqlab qo‘ying hamda ilmiy guruhlarga yuborishni unutmang

✅Yanada batafsil: @ILM_NUR_2020 🔗

⁉️Pul ko'pligi zararli(mi)?

Stipendiya oldingiz, yarmi necha kunga va qolgan yarmi necha haftaga yetadi?
Mashinangizdagi yoqilg'i nega sariq chiziqqa tez yetib keladi, qizil chiziqqa sekinroq?
Nega yeb turgan taomingizni yarimlashi oson, lekin tugashi qiyin?

Bu savollarning javobi bizning nafsimiz va aqlimizga borib taqaladi. Qo'limizga pul yoki biror resurs tushgani hamon nafsimiz bizni boshqaradi. Buning natijasida oylikni katta qismini keraksiz narsalarga xarj qilamiz, yoqilg'ini ayamay sarflaymiz, taomni paqqos tushira boshlaymiz. Keyin esa aqlimiz bizga agar to'xtamasak, keyinchalik qiynalib qolishimiz haqida signal yuboradi.

Biznesda ham pulning ko'payishi bizni nozarur xarajatlarga undaydi. Minib turgan mashinamiz eskidek tuyulib, yangisini xohlab qolamiz. Mayda-chuyda xarajatlarni ko'rmaymiz va eng yomoni xotirjamlikka berilamiz. Natijada astalik bilan jarlik tomon yaqinlashamiz.

Nima qilsak, shaxsiy hayotda va biznesda pul yetishmovchiligini oldini olish mumkin?!

Javobi oddiy:

🔹Tejamkorlikni avval boshidan yo'lga qo'yish;
🔹Pul yoki resurs ko'paygan damlarda ham xuddi oxirgi sarmoyamizni ishlatib turgandek ish tutish;

Kanalga ulanish
@ILM_NUR_2020

❗​​​​ОТА ОНАГА ЯХШИЛИК ёки ФАРЗАНДЛИК БУРЧЛАРИ.

1. Тану вужудингиз билан ота-она хизматида ҳозиру нозир туринг.

2. Гуноҳ бўлмайдиган ишга буюришса, буйруқларини шу заҳоти сўзсиз бажо келтиринг.

3. Ҳатто ҳажга ёки илм излаб кетаётган бўлсангиз ҳам уларнинг розилигисиз сафарга чиқманг.

4. Бирор ишни бажаришдан қайтаришса (агар бу қайтиш гуноҳ бўлмаса) дарров қайтинг.

5. Уларни кўрганда ўрнингиздан туринг ва ўлтирганларидан кейингина ўлтиринг.

6. Ота-она билан кўчада кетаётганда олдинга ўтиб кетмай бир қадам орқада юринг.(Фақат лой, музгарчиликда ёки қўриқлаш маъносида олдинда ёки ёнда юришга ижозат берилади).

7. Уларнинг номларини айтиб чақирманг, ҳазил-мазаҳ қилманг.

8. Улар ҳузурида қовоқ солманг, ҳўмрайиб қараманг.

9. Чақиришса «лаббай» деб ҳузурларига тез етиб боринг.

10. Улар хизматида бўлганда иш буюришса эринчоқлик билан малол кўрманг.

Қуръони каримдаги Аллоҳ таолонинг «раҳимдиллик юзасидан ота онангга камтарлик қанотингни қоқиб тур», мазмунидаги сўзини Ҳишомнинг отаси Урват ибн аз-Зубайр розияллоҳу анҳу: «ота-онанг нимани истаса, ўшани ижро қилишдан имтино қилма», деб тафсир қилган эдилар.

Ота-онага яхшилик қилиш ҳаётингизни янада яхшилаш учун ажойиб қувватдир. Уларни рози қилсангиз, Аллоҳ ҳам сизга ажр - мукофотини зиёда қилади.

Каналга уланиш
@ILM_NUR_2020

Фан доктори (DSc) илмий даражасини олиш учун тайёрланган диссертация кириш қисми, камида тўртта боб, асосий хулосалар ва фойдаланилган адабиётлар рўйхатидан иборат бўлган шаклда расмийлаштирилади. Диссертациянинг матни 100 варақдан (варақнинг олди ва орқа томонига матн туширилади) ошмаслиги керак (фойдаланилган адабиётлар рўйхати ва иловалар кўрсатилган ҳажмга кирмайди).

Манба

✅Ps: маълумотларни бошқа илмий доираларга ҳам юбориб қўйинг.

🚀Каналга уланишни унутманг
@ILM_NUR_2020

ГЕНЕТИКА

1. Интеллект отадан ўғилга ўтмайди. Яъни, агар сиз даҳо бўлсангиз, унда сизнинг ўғлингиз 100% генларингизни мерос қилиб олмайди.

2. Идиотизм отадан ўғилга ўтмайди. Aгар сиз мутлақо қобилиятсиз бўлсангиз, унда ўғлингиз сиз билан бир хил аҳмоқ бўлмайди(бу билан сизни табриклаймиз).

3. Интеллект отадан фақат қизга ўтиши мумкин. Ва фақатгина ярим қисмигина ўтади холос (сизнинг интеллектингиз 88 бўлса шунинг 50% и ўтади).

4. Интеллектни эркак фақат ўз онасидан мерос қилиб олиши мумкин, она эса ўз навбатида отасидан мерос қилиб олган бўлади.

5. Доҳийнинг қизи отаси каби ярим-ақлли бўлади, аммо қизнинг ўғли даҳо бўлади. Aгар унинг отаси аҳмоқ бўлса, унда қизи отасига қараганда ярим аҳмоқ бўлади.

Эркаклар учун хулосалар:

1. Ўғлингизнинг ақлий қобилиятларини тахмин қилишингиз учун, хотинингизнинг отасига қаранг (агар у академик бўлса, ўғлингиз ҳам ақлли бўлади).

2. Сизнинг қизингиз ақлингизнинг ярмини олади. Aммо сизнинг аҳмоқлигингизни ҳам ярмини олади. Интеллект тарафдан у сизга яқинроқ бўлади. Унинг ўғли сизнинг барча ақлий қобилиятингизни олади. Aқлли авлод истасангиз - қиз фарзанд орзу қилинг.

3. Сизнинг ақлий қобилиятларингиз онангиздан, аниқроғи бобонгиздан ўтган.

Aёллар учун хулосалар:

1. Ўғлингиз ақл тарафдан - отангизнинг нусхасидир ва уни "сен отанг каби аҳмоқсан" деб ҳақорат қилишингиз умуман тўғри эмас.

2. Қизингизнинг тарбияси сизники каби бўлади, лекин ақли бўйича отасига тортади. Унинг ўғиллари эса сизнинг эрингизнинг ақлий нусхалари бўлади.

🚀Каналга уланишни унутманг
@ILM_NUR_2020

Ҳозирги кунда кўп ишлатиладиган хорижий сўзларнинг ўзбекча таржимаси

Лайфхак — маслаҳат;
Подкаст — машварад;
Мотивация — туртки;
Инсайт — янгилик;
Калибр — кўлам;
Практикум — амалиёт;
Нюанс — низом;
Стрим — учрашув;
Лайв — жонли;
Фактор — омил;
Импульс — боғлам.
Стренч - ғалати

Бугунги куннинг тренди ( модаси) ҳорижий сўзлар орқали тилни замонавийроқ қилиш.

Каналга уланиш
@ILM_NUR_2020

Иммунитетни туширувчи одатлар

• Кўп ширинлик истеъмол қилиш
• Кўп туз истеъмол қилиш
• Кам ёки ёмон ухлаш
• Кўп ёғли овқатлар ейиш
• Кам суюқлик (сув) ичиш
• Кам клетчатка ейиш
• Кам оқсил истеъмол қилиш
• Кам сабзавот ва мева ейиш
• Камҳаракат ҳаёт тарзи

Иммунитетни кўтариш учун нима қилиш керак?
✓ Юқоридагиларни аксини қилиш керак!

✅Ps: маълумотларни бошқа илмий доираларга ҳам юбориб қўйинг.

🚀Каналга уланишни унутманг
@ILM_NUR_2020