1999 yilga kelib, dunyo bozorida neft va gazning oshishi sabab, Rossiya juda katta daromad ola boshladi. 2005-06 yillarga kelib, Rossiyalik ekspertlar o‘zlarining davlatlarini «Energetik super-qudrat» (энергетическая сверхдержава), yоki «Energetik imperiya» deb atay boshlashdi. Bunga sabab, 2005 yilning dekabrida V.Putin "Rossiya — dunyo energetikasining lideri» deb atagani bo‘ladi.
Ukraina urushi natijasida, Moskvaning keyingi yigirma yillikda shakllantirgan «Yevrosiyo energetikasini nazorat qilish» konsepsiyasi, ishdan chiqdi. Yevropa Rossiyaning energetik nazoratidan chiqib bo‘ldi. Urush boshlanganda, Yevropa tanlov oldida qolgan edi: yоki iqtisodni o‘ylab, Rossiyaning tajovuzini yutish, yоki kelajak manfaatlari va qadriyatlarni o‘ylab – Rossiya shantajiga imkon bermaslik. Qanchalik og‘ir bo‘lmasin, Yevropa ikkinchi yo‘lni tanladi.
Bugun, Rossiyaning «Energetik imperiya» konsepsiyasi aynan Markaziy Osiyoni, va eng avvalo, O‘zbekistonni qurshovga olishni maqsad qilib qo‘ydi. Boshqa hududlar Rossiyaning ta’siridan chiqib bo‘ldi. Bu so‘nib borayotgan imperiyaning bahaybat jasadining og‘irligi, mintaqamizga, jumladan O‘zbekistonga tushmoqda. O‘zbekiston o‘zining energetik tashabbusini Rossiyaga o‘sha 2005 yilda oldirgan edi.
Karimov bir tomondan Rossiyadan qo‘rqar, undan masofa saqlar edi. Lekin, aynan ichki siyosat – davlat va xalq o‘rtasidagi konseptual tirashuv natijasida, birinchi ma’muriyat, "Andijon-2005 yil"dan keyin Rossiya panohida jon saqlashga majbur bo‘ldi. Rossiya esa, bu panohi uchun, butun bir millatning strategik resurslarini qo‘lga kiritib oldi. Bugungi O‘zbekistonning energetik inqirozi va Rossiya qurshovnining kuchayib borishi, aynan o‘sha 2005 yildagi kelishuvlarning natijasi hisoblanadi.
Millatning malakasi va siyosiy tafakkuri shunday bo‘lishi kerakki, o‘zining siyosiy erkini kuchaytiraman deb, geosiyosiy qopqonga tushib qolmasligi kerak. Bugungi qiyinchiliklardan qutilaman deb, uni kechiktirmasligi, kelajak avlodlarga kattaroq muammolar qoldirmasligi kerak. Muammolarni yechish uchun, davlat va xalq jipsligi – Millat hamjihatligi yuqori bo‘lishi kerak. Ichki siyosatda qancha bahs-munozara, turfa fikrlar bo‘lmasin, Milliy manfaatlar borasida, tashqi tajovuslar borasida, davlat va jamiyat bir-birini tushunishi va qo‘llab-quvvatlashi kerak.
O‘zbekiston o‘zining energetik muammolarini yechish uchun, qolgan resurslarni ham Rossiyaga qo‘sh-qo‘llab topshirishi emas, aksincha, Prezident Mirziyoyev Oliy Majlis va xalqqa murojaatida aytgandek, oldingi kelishuvlarni ham qayta ko‘rib chiqish zarur bo‘ladi. Aynan mana shu yo‘l – milliy manfaatlar, milliy g‘urur va milliy birlik yo‘lidir.
©️
Kamoliddin Rabbimov
@KamoliddinRabbimov_rasmiy
