Alisher Isaev blogi

Нима учун аксарият тадбиркорлар ўз бизнесларини тизимлаштиришга қийналишади?

Аслида:

"Агар бизнесингиз тартибсиз туюлса, бу сиз кўп меҳнат қилмаётганингиз учун эмас, балки рақамлар ҳақида гапирмаётганингиз учун."

Аксарият тадбиркорлар мен "тартибсизлик цикли" деб атайдиган жараёнда қолиб кетишади.

Тартибсизлик цикли нима?

Сиз бизнес бошқарасиз ва қуйидаги вазиятлар танишми?

-Жамоангиз доим сиздан ёрдам сўрашади, чунки муваффақият қандай кўринишга эга эканлигини аниқ билмайдилар.

-Ўсиш ва ривожлантириш ўрнига сиз доимий равишда "ўт ўчириш" билан бандсиз, чунки ишлар ҳеч қачон муаммосиз ўтмайди.

-Тизимлар сизсиз ишлай олмаслиги сабабли, орқага чекиниш ёки бироз танаффус қилишнинг иложи йўқ.

Асл муаммо нимада?

👉 Сиз нотўғри рақамларни ўлчаяпсиз.

Асосий кўрсаткичларни кузатмасангиз, бизнесингизни кўр-кўрона бошқарасиз. Мана, нима учун бу муаммонинг ҳақиқий илдизи:

Кўрсаткичлар = Аниқлик.

Тасаввур қилинг, сиз тарозига чиқмасдан, овқатланишингизни назорат қилмасдан ёки қанча машқ қилишингиз кераклигини билмасдан туриб вазн йўқотишга ҳаракат қиляпсиз. Бу жараён самара бераяптими ёки йўқми, билишнинг имкони йўқ, тўғрими?

Бизнесингиз ҳам худди шундай ишлайди. Агар сиз тўғри кўрсаткичларни кузатмасангиз, муҳим маълумотларга эга бўлолмайсиз.

-Қанча пулингиз айни пайтда музлаб ётибди?

-Ойлик олаётган ходимингиз бизнесга қай даражада фойда келтирмоқда?

-Насияга савдо қилиб, келажакда қанча зарар кўраётганингизни ҳисоблаганмисиз?

Битта нарса: аксарият тадбиркорлар буни тузатишга ҳаракат қилганда битта КАТТА хатога йўл қўядилар.

Улар жуда кўп рақамларни ёки нотўғри рақамларни ўлчайдилар.

Айни пайтда нима қилишингиз мумкин:

Ўзингиздан сўранг: Бизнесимга ҳозир энг катта таъсир кўрсатадиган битта рақам қайси?

Балки, бу мижозларингизнинг такрорий харид сонини, янги харидорларни жалб қилиш учун харажатлар (CАC) ёки ҳар бир мижоздан келаётган даромад (LTV) бўлиши мумкин.

БИТТА кўрсаткични танланг. Шунга эътибор қаратинг. Бу қанчалик натижа олиб келишига ҳайрон қоласиз.

Бу менга қандай қиймат беради?

Рақамлар тизимлар тилидир. Улар бизнесингиз қаерга қулашини ва энергиянгизни қаерга йўналтиришингизни кўрсатиб туради. Тўғри рақамларни ўлчаб, оқилона қарорлар қабул қиласиз ва охир-оқибат назоратни ўз қўлингизга оласиз.

“Full Contact” дан 7 кун БЕПУЛ фойдаланиб кўринг: 👇

@IsaevFullContact_bot

Telegram: @AlisherIsaev_blogi
Instagram: AlisherIsaev_Milliard

Югур-югурдан тартибга: рақамлар орқали бизнесни тизимлаштириш.

Тадбиркор сифатида биз доимо ҳаракатда бўламиз - қарорлар қабул қиламиз, муаммоларни ечамиз, янги ғояларни синаб кўрамиз. Лекин бу ҳаракатлар кўпинча тартибсиз бўлади. Мен ҳам шу йўлдан ўтганман ва "Бизнес Даволаш" дастурида рақамлар билан ишлашга эътибор қаратган тадбиркорларда қандай туб бурилишлар рўй берганини кўрганман.

Рақамлар - бизнес компаси
Бизнесни рақамларсиз бошқариш қоронғиликда йўл топишга ўхшайди. Рақамлар эса компас бўлиб, қарорларни аниқ маълумотлар асосида қабул қилишга ёрдам беради.

Қандай қилиб рақамлар орқали бизнесни бошқариш мумкин?

Биринчи қадам: муҳим кўрсаткичларни аниқлаш.
Сиз барча кўрсаткичларни ўлчашга ҳаракат қилаётгандирсиз, лекин бу кўпинча чалғитиб, вақтингизни олади. Аслида, муваффақият учун фақат учта асосий рақамга эътибор қаратиш кифоя. Уларнинг устида ишлаш орқали стратегик мақсадларингизга тезроқ эришасиз.

Биринчиси – янги мижозларни жалб қилиш харажатлари (Customer Acquisition Cost, CAC).
Сиз ҳар бир маркетинг каналини алоҳида таҳлил қилишни бошлашингиз керак. Масалан, Instagram орқали келган ҳар бир мижоз сизга аниқ қанча маблағга тушаётганини ҳисоблаб чиқинг.

CAC формуласи:

CAC=Маркетинг харажатлари / Янги мижозлар сони.

Мисол учун:
Сиз маркетингга 5,000,000 сўм сарфлаган бўлсангиз ва натижада 250 та янги мижоз жалб қилган бўлсангиз:

CAC=5,000,000/250 ​=20,000 сўм.

Ҳар бир янги мижоз сизга ўртача 20,000 сўмга тушяпти. Сиз бу кўрсаткични камайтириш учун самарали каналларга йўналтиришингиз мумкин.
Бу таҳлил орқали сиз қандай каналлар ROI бўйича самарали эканини, қайсилари эса бюджетни самарасиз сарфлаётганини аниқлаб оласиз.

ROI формуласи:

ROI=Даромад – Харажатлар / Харажатлар×100%

Мисол учун:
Сиз сарфлаган 5,000,000 сўм натижасида 15,000,000 сўм даромад олган бўлсангиз:

ROI=15,000,000 – 5,000,000/5,000,000 ×100% = 200%.

Сиз сарфлаган ҳар 1 сўм қўшимча 2 сўм даромад келтирган. ROI 200% эканлиги бизнесингизнинг самарали ривожланиб бораётганини кўрсатади. Натижада, бюджетингизни энг юқори фойда келтирадиган каналларга қайта тақсимлашингиз мумкин.

Иккинчиси – мижознинг умумий қиймати (Customer Lifetime Value, CLV).
Сиз ҳар бир мижознинг бизнес билан ўртача қанча вақт ишлашини ва шу вақт давомида қанча пул сарфлашини аниқлашингиз керак.

CLV формуласи:

CLV=Ўртача чек ×Сотиб олишлар сони ×Мижозлик даври.

Мисол учун:
Сизнинг мижозларингиз ўртача 3 йил давомида бизнесингизнинг доимий мижозлари бўладилар.

-Ўртача чек: 100,000 сўм.
-Сотиб олишлар сони: ҳар ой 1 марта, йилига 12 марта.
-Мижозлик даври: 3 йил.

CLV = 100,000 × 12 × 3 = 3,600,000 сўм.

Ҳар бир мижознинг умумий қиймати 3,600,000 сўм. Агар сиз мижоз жалб қилиш харажатига (CAC) 20,000 сўм сарфлаган бўлсангиз, CLV/CAC нисбати:

CLV/CAC = 3,600,000/20,000 = 180.

Бу жуда юқори самарадорлик кўрсаткичи. Агар CLV/CAC нисбати 3:1 ёки ундан юқори бўлмаса, бизнес зарар кўраётган бўлиши мумкин. Шунинг учун, CLV миқдорини ошириш учун мижозлар билан узоқ муддатли алоқаларни яхшилаш устувор вазифа бўлиши керак.

Учинчиси – ойлик даромад ўсиши (Monthly Revenue Growth Rate, MRR Growth).
Бу фақат пул эмас, балки ўсиш суръатидир. Бизнесингизнинг ойлик даромади қанчалик тез ўсиб бораётганини кузатинг. Агар ўсиш инфляциядан паст бўлса, даромад жойида тўхтаб қолганини англатади.

MRR Growth формуласи:

MRR Growth=Ҳозирги ойнинг даромади−Ўтган ойнинг даромади / Ўтган ойнинг даромади×100%

Мисол учун:
Сизнинг бизнесингиз ўтган ойда 10,000,000 сўм даромад қилган бўлса ва ҳозирги ойда бу кўрсаткич 12,000,000 сўмга етган бўлса:

MRR Growth = 12,000,000-10,000,000/10,000,000 × 100% = 20%.

Агар инфляция 12% бўлса, бизнесингиз инфляциядан юқори ўсиш кўрсатгани учун сиз фаол ривожланаётган бўласиз.

Хулоса
Бизнесингизни самарали бошқариш учун CAC, ROI, CLV ва MRR каби асосий кўрсаткичларни кузатиб бориш муҳим. Ушбу рақамлар молиявий ҳолатни тушуниш ва стратегик қарорлар қабул қилиш учун асос бўлиб хизмат қилади.

Кейинги постларда биз буни янада чуқурроқ ўрганиб, рақамларда фикр юритиш нима учун бизнесингизни тизимлаштиришнинг калити эканини кўриб чиқамиз.

Мижозлар билан курашиб, доим насияга сотасизми?

Муаммо вақт эмас, балки қиймат билан боғлиқ бўлиши мумкин.

Мижозлар пулни кейинроқ тўлашини айтса, бу кўпинча пул ҳақида эмас. Уларда нақд пул бор, лекин маҳсулот/хизматингиз учун эмас.

Нима қилиш керак?

1️⃣ Қийматингизни кўрсатинг: Таклифингиз мижоз муаммосини қандай ҳал қилишини аниқ айтинг.

2️⃣ Мижозларингизда ишонч уйғотинг: Ишонч ва сифатни исботланг, шунда улар эътиборни кўпроқ қаратишади.

3️⃣ Қатъий чегараларни белгиланг: Насия сизнинг стандартингиз бўлиши мумкин эмас - бизнесингиз пул оқими билан ривожланади.

Сизнинг мижозингиз насия сўраса, қандай жавоб берасиз?

Жавобларингизни изоҳларда қолдиринг👇

“Full Contact” дан 7 кун БЕПУЛ фойдаланиб кўринг: 👇

@IsaevFullContact_bot

Telegram: @AlisherIsaev_blogi
Instagram: AlisherIsaev_Milliard

Потенциални очиш: Ходимларингизнинг имкониятларини янги даражага олиб чиқинг!

Ҳар бир компанияда ўзининг энг яхши ходимлари бор — улар доимий равишда юқори натижалар кўрсатади.

Аммо энг яхши ходимлар ҳам, агар улар янги чўққиларни забт этишга рағбатлантирилмаса, вақт ўтиши билан бир даражада тўхтаб қолишлари мумкин.

Уларга ўз чегараларини енгиб ўтишга ва юқорироқ мақсадларга интилишга қандай ёрдам бериш мумкин?

Жавоб уларнинг дунёқарашини ўзгартириш ва имкониятлар доирасини кенгайтиришда ётади.

Ходимларингизни юқори даражаларга кўтариш ва уларни янги марраларга илҳомлантириш учун нималар қилишингиз мумкин?

1️⃣ Уларни юқори стандартлар билан таништиринг.
Инсон ўз комфорт зонасидан ташқари муҳитни ҳис қилганда, ривожланади. Ходимларингизнинг хозирги чегараларидан чиқишларини таъминлаш учун уларга кейинги даражадаги муваффақият қандай кўринишга эга бўлишини кўрсатинг.

Қандай Қилинади:  

- Уларни юқори даражадаги мижозларни ёки келишувларни кузатиш учун иш сафарларига олиб боринг.

- Муваффақиятли шахсларнинг қандай яшашини ва ишлашини уларга кўрсатинг. Масалан, бизнес-класс рейсида учиб кўриш ёки бир ҳафта ҳашаматли меҳмонхонада яшаш тажрибасини беринг.

Бу нима учун ишлайди:
Юқори стандартлар билан танишиш дунёқарашни ўзгартиради. Масалан, 4 000$ маош олаётган ходим ҳаётий мақсадларига етишиш учун 10 000$ ёки ундан кўпроқ даромад зарурлигини тушунади. Бу эса уларда юқори марраларга интилиш истагини уйғотади.

2️⃣ Ўсишни талаб қиладиган вазиятларни яратинг.
Энг яхши ходимлар одатда қийин муҳитларда гуллаб-яшнайди. Уларга ўз комфорт зонасидан бироз ташқарида бўлган масъулиятлар ёки имкониятлар беринг, бу уларга янги кўникмаларни ривожлантириш ва ижодий фикрлашни талаб қилади.

Қандай Қилинади:

- Уларни мураккаб ва масъулиятли лойиҳаларни бошқаришга ёки жамоани етаклашга тайинланг.

- Уларга одатдан юқори даражадаги раҳбарлар томонидан ҳал қилинадиган муаммоларни ҳал қилишни таклиф қилинг.

- Компания мақсадларига мос келадиган янги ғояларни ўрганиш ёки инновациялар яратиш имкониятини беринг.

Бу нима учун ишлайди:
Катта мақсадлар ходимларни ўз ички потенциалларини очишга ундайди. Улар ўзларига савол бера бошлайдилар: “Яна қандай натижаларга эриша оламан?”

3️⃣ Ҳаракатсизлик нархини кўрсатинг.
Баъзида ходимлар ўз даражаларида қолиш орқали нималардан маҳрум бўлишаётганини тушунишмайди. Уларнинг ҳозир қаердалигини ва қаерга етиб боришлари мумкинлигини кўрсатиш жуда муҳим.

Қандай Қилинади:

-Уларнинг натижаларини соҳа етакчилари билан таққослайдиган маълумот ва мезонларни беринг.

-Уларга қадам олдинга ташлашнинг молиявий ва мартаба юксалишига олиб келадиган фойдаларини аниқ қилиб кўрсатинг: “Бу даражада сен $Х даромад топасан, лекин соҳангдаги етакчилар $Y даромадга эришади.”

Бу нима учун ишлайди:
Имкониятлар фарқини тушуниш ҳаракатга ундайди. Бу фарқни йўқ қилиш ва кўпроқ эришиш истагини уйғотади.


4️⃣ Уларни келажакка қарашни ва узоқ муддатли мақсадлар қўйишни ўргатинг.
Кўп ходимлар учун энг катта тўсиқ қисқа муддатли фикрлашдир. Улар бугунги вазифаларга эътибор қаратиб, бугунги ҳаракатлар келажакни қандай қуришини инобатга олишмайди. Уларни узоқ муддатли фикрлашга йўналтиринг.

Қандай Қилинади:

-Уларнинг касбий орзулари ҳақида суҳбатлашинг ва бу орзуларга эришиш учун зарур бўлган қадамларни белгилаб олинг.

- Юқори даражага чиққан бошқаларнинг муваффақият ҳикояларини улашинг: “Ҳасан беш йил олдин шу ерда бошлаган ва ҳозир бутун компанияни бошқармоқда.”

Бу нима учун ишлайди:
Катта мақсадлар янги имкониятларни очади ва ҳаракатга илҳом беради.

Хулоса
Муваффақият калити — тажриба, рағбат ва имкониятларни уйғунлаштиришда. Бу ёндашув ходимларнинг чегараларини табиий равишда кенгайтириб, уларни янги марраларга илҳомлантирадиган муҳит яратишга имкон беради..

📌 Сиз ходимларнинг потенциалини тўлиқ очиш учун қандай усуллардан фойдаланасиз?

Фикрингизни изоҳларда бўлишинг!

“Full Contact” дан 7 кун БЕПУЛ фойдаланиб кўринг: 👇

@IsaevFullContact_bot

Telegram: @AlisherIsaev_blogi
Instagram: AlisherIsaev_Milliard

Full Contact группасидан кичик фойдали аудио!

ОЛМОС БОСИМДА ШАКЛЛАНАДИ: мижоз иккиланишини ҳаракатга айлантириш.

Сотувда муваффақиятга эришиш кўпинча айнан тўғри даражада босим қўллаш билан боғлиқ. Муносабатларга зарар етказмайдиган, бироқ ҳаракатни рағбатлантирадиган даражада. Тўғри ёндашилганда, босим иккиланишни ишончга, йўқотилган имкониятларни эса аниқ ютуқларга айлантириши мумкин.

НЕГА БОСИМ СОТУВДА МУҲИМ?

Босим – бу манипуляция эмас. У мижозларга қарор қабул қилишнинг аҳамияти ва шошилинчлигини кўрсатишга ёрдам беради. Кўпчилик қўрқув, ишончсизлик ёки сусткашлик туфайли ҳаракатни кечиктиради. Босимсиз, мижозлар ҳатто ўз манфаатларига тўғри келса ҳам, қарор қабул қилишни кечиктиришда давом этиши мумкин.

БОСИМНИ САМАРАЛИ ҚЎЛЛАШ ЙЎЛЛАРИ.

1️⃣ Ҳаракатсизлик нархини кўрсатинг
Кўпинча мижозлар кечиктиришнинг нархи қанча эканлигини тўлиқ англамайди. Сизнинг вазифангиз – имконият нархини очиқ ва таъсирли тарзда кўрсатиш.

Қандай қилинади:
Рақамлардан фойдаланинг: Мижоз йўқотиши мумкин бўлган нарсани аниқ қилиб кўрсатинг. Масалан, агар улар ўз маҳсулотларини реклама қилишни кечиктираётган бўлса, маркетинг кампаниясини кечиктириш туфайли қанча савдо йўқотишини аниқ қилиб кўрсатинг..

Индивидуал ёндашинг: Умумий эмас, уларга мос мисоллар келтиринг.
“Сиз агар ушбу маҳсулотни сотиб олмасангиз, ҳар ҳафта $5000 ошиқча харажат қиласиз.”

Муҳим маслаҳат:
Қўрқувдан эмас, ҳаракат орқали келадиган фойдага эътибор қаратиб суҳбат қуринг.

2️⃣ Келишувларни мустаҳкамланг
Мижозлар оғзаки рози бўлса-да, амалга оширишни унутишлари мумкин. Уларнинг дастлабки ниятларини эслатинг.

Қандай қилинади:
Устуворликларини эслаб қолинг: Улар нима учун бу суҳбатни бошлаганини ўз сўзлари билан эслатинг.
“Суҳбат бошида мижозларнинг сақлаш даражасини ошириш бу йилги асосий мақсадингиз эканлигини айтгандингиз. Келинг, ушбу мақсадга мувофиқ ишлаймиз.”

Ривожланишни кўрсатинг: Бу қарор уларнинг мақсадларига эришиш йўлидаги навбатдаги қадам эканлигини тушунтиринг.

Муҳим маслаҳат:
Бу шериклик эканлигини кўрсатинг. Босим эмас, ёрдам сифатида тақдим этинг.

3️⃣ Ижобий шошилинч ҳиссини яратинг.
Шошилинчлик, яхши қўлланганида, энг кучли рағбатлантирувчи воситалардан биридир. Бу мижозларни шошқалоқликка ундаш эмас, балки тезроқ ҳаракат қилиш уларга қандай фойда келтиришини кўрсатишдир.

Қандай қилинади:
Муддатларни аниқ натижалар билан боғланг:
“Бугун буни якунласак, келгуси чоракда натижаларни кўра бошлайсиз.”

Дефицитни кўрсатинг:
“Бу дастурда фақат иккита ўрин қолди. Ҳозир ҳаракат қилсангиз, сиз учун биттасини банд қиламиз.”

Муҳим маслаҳат:
Шошилинчликни уларнинг манфаатига боғланг, фақат сотувчи учун эмас.

4️⃣ Тўғридан-тўғри, аммо ҳурмат билан муносабатда бўлинг.
Баъзан иккиланишга ишончли туртки бериш керак бўлади. Мижозлар профессионал ва мулойим тарзда тақдим этилган аниқ мулоқотни қадрлайди.

Қандай қилинади:
Иккиланишга тўғридан-тўғри мурожаат қилинг:
“Вазиятингизга қараб қарор қабул қилаётганингизни тушунаман, лекин бу қарор сиз айтган мақсадларингизга тўғри келади. Олдинга силжиш учун кейинги қадамни қўямизми?”

Ноаниқ иборалардан қочинг: “Кейинчалик гаплашамиз, балки…” ўрнига, “Келинг, бугун якунлайлик.”

Муҳим маслаҳат:
Қатъий, аммо очиқ бўлинг. Ишонч ишончни уйғотади, агрессивлик эса қаршиликка олиб келади.

5️⃣ Ҳақиқий мисоллардан фойдаланинг.
Одамлар ўзларига ўхшаш ҳолатларда бошқалар муваффақиятга эришганини кўрганда кўпроқ ҳаракат қилишади. Ҳақиқий мисоллар ишончни оширади.

Қандай қилинади:
Муваффақият ҳикояларини айтиб беринг:
“Бизда шундай қийинчиликларга дуч келган мижоз бор эди. Ушбу ечим орқали, даромадини 20%га оширди.”

Маълумотларни кўрсатинг: Натижаларни визуал тарзда тақдим этинг.

Муҳим маслаҳат:
Мисоллар мижознинг соҳасига мос бўлиши керак.

ХУЛОСА

Самарали босимнинг асоси – мувозанат. Ортиқча босим ишончни йўқотиши мумкин, кам босим эса ҳаракатга ундамайди. Ҳар доим босимни мижознинг мақсадларига боғланг ва ёрдам беришга қаратинг.

📌 Сиз сотувда босимни қандай самарали қўллайсиз? Фикрларингизни изоҳларда ёзиб қолдиринг!

“Full Contact” дан 7 кун БЕПУЛ фойдаланиб кўринг: 👇
@IsaevFullContact_bot

Telegram: @AlisherIsaev_blogi
Instagram: AlisherIsaev_Milliard