ДЎСТЛАР
Хатиб Бағдодий ўзининг “Тариху Бағдод” номли китобида келтиради:
“Қози Абу Абдуллоҳ Воқидий айтади:
“Бир куни хотиним менга деди: “Ҳайит яқинлашди. Бизда ҳеч нарса йўқ!”.
Ниҳоятда танг аҳволда қолдим. Бир савдогар дўстимникига бориб қарз сўрадим. Дўстим менга бир ҳамён берди. Унда бир минг икки юз дирҳам бор эди. Ҳамённи олиб уйимга шошилдим. Уйимга келишим билан Ҳошимийлардан бўлган бир дўстим эшигимни тақиллатди. Чиқиб очдим. Дўстим мендан қарз сўраб келган экан. Мен қайтиб уйга кирдим ва ҳалиги ҳамёндаги пулнинг ярмини Ҳошимий дўстимга бермоқчи эканлигимни хотинимга айтдим. Хотиним деди:
“Сиз ҳеч бир иш қилганингиз йўқ. . Аммо бир авом дўстингиздан қарз сўраганингизда у сизга бир минг икки юз дирҳам берди. Ахир бу келган дўстингиз Ҳошимийлардан-ку! У билан Набий саллоллоҳу алайҳи ва салламнинг ораларида қариндошлик бор-ку! Сиз унга авом киши сизга берган нарсанинг ярмини берасизми?!”.
Мен Ҳошимий дўстимга пулнинг ҳаммасини бериб юбордим. Ҳалиги менга пул берган савдогар дўстим Ҳошимий биродаримнинг уйига келиб пулга эҳтиёжи борлигини айтибди. Ҳошимий биродарим унга мен берган ҳамённи олиб чиқиб берибди. Савдогар дўстим ўзининг ҳамёнини танибди. Сўнгра у менинг олдимга келиб бўлган воқеани айтиб берди. Мен ҳам унга Ҳошимий биродарим билан бўлган воқеани айтиб бердим.
Сўнгра мени вазир Яҳё ибн Холид Бармакий чақиртирди. Мендан бўлган воқеани сўради. Мен вазирга дўстларим билан бўлган воқеани айтиб бердим. Яҳё бизнинг қилган ишимиздан хурсанд бўлди. Кейин бир ғуломига деди: “Ҳалиги пулларни олиб кел!”.
Ғулом ўн минг дирҳам олиб чиқди. Яҳё менга деди: “Мана бу икки мингни ол. Икки минги савдогар дўстингга, икки минги эса Ҳошимий дўстингга. Қолган тўрт мингги хотинингга. У сизларнинг ичингизда энг саховатли инсондир!”.
Аъмаш роҳимаҳуллоҳ айтади:
“Шундай инсонларни кўрдим, агар улар бир-бирлари билан бир ёки икки ой кўришишмаса “қандайсан?” ёки “аҳволинг қандай?”дан нарига ўтишмас эди. Аммо молининг ярмини сўраса бир-бирларига бера олишар эди. энди шундай инсонларни кўраяпманки, улар бир-бирлари билан бир кун кўришмаса ҳатто товуқларигача сўрашади, аммо бир дирҳам сўрашса бир-бирларига беришмайди!”.
Энди Аъмаш роҳимаҳуллоҳнинг замонида инсонлар шунақа бўлиб кетишган бўлса, бизнинг замонимизда қанақа деб ўйлайсиз?!
Дўст бу руҳнинг бир бўлаги, қалбнинг улфатидир. Бугун муҳаббат билан бир жойда жам бўладиганлар олдин руҳлар оламида жам бўлганлардир. Руҳлар қўшинлардир. Улардан қайси бири олдин улфат бўлган бўлса дунёда ҳам улфат бўлади, олдин бир-бирини ёқтирмаган бўлса дунёда ҳам ёқтирмайди!
Набий саллоллоҳу алайҳи ва саллам айтадилар: “Бировга чўнтагингдаги нарсанинг озини бериб туриб унга қалбингдаги нарсани кўпини берма!”.
Дўстларингизни йўқланг!
Уларнинг аҳволига зийраклик билан боқинг!
Улар талаб қилмасдан эҳтиёжларини қондиришга ҳаракат қилинг. Зеро баъзи нафслар азиз бўлади. Дардини ўзгаларга очишни исташмайди!
Олдингилар олдига бирор дўсти эҳтиёжини сўраб келса уни дарров раво қилар, сўнгра уйга кириб “нега сўрашидан олдин дўстимнинг аҳволидан хабар олмадим”, дея
нафсига итоб қилар эди. Улар дўстининг ўзидан бошқалар олдига эҳтиёжини сўраб боришини ўзларига ор билишар эди, бундай ҳолда ўзини ёмон дўст деб ҳисоблашар эди.
Улар дўстларини жазоламоқчи бўлишса эҳтиёжларини ўзгалардан сўрашар эди.
Абдулқодир Полвонов таржимаси.
@Akrom_Malik_rasmiy
Хатиб Бағдодий ўзининг “Тариху Бағдод” номли китобида келтиради:
“Қози Абу Абдуллоҳ Воқидий айтади:
“Бир куни хотиним менга деди: “Ҳайит яқинлашди. Бизда ҳеч нарса йўқ!”.
Ниҳоятда танг аҳволда қолдим. Бир савдогар дўстимникига бориб қарз сўрадим. Дўстим менга бир ҳамён берди. Унда бир минг икки юз дирҳам бор эди. Ҳамённи олиб уйимга шошилдим. Уйимга келишим билан Ҳошимийлардан бўлган бир дўстим эшигимни тақиллатди. Чиқиб очдим. Дўстим мендан қарз сўраб келган экан. Мен қайтиб уйга кирдим ва ҳалиги ҳамёндаги пулнинг ярмини Ҳошимий дўстимга бермоқчи эканлигимни хотинимга айтдим. Хотиним деди:
“Сиз ҳеч бир иш қилганингиз йўқ. . Аммо бир авом дўстингиздан қарз сўраганингизда у сизга бир минг икки юз дирҳам берди. Ахир бу келган дўстингиз Ҳошимийлардан-ку! У билан Набий саллоллоҳу алайҳи ва салламнинг ораларида қариндошлик бор-ку! Сиз унга авом киши сизга берган нарсанинг ярмини берасизми?!”.
Мен Ҳошимий дўстимга пулнинг ҳаммасини бериб юбордим. Ҳалиги менга пул берган савдогар дўстим Ҳошимий биродаримнинг уйига келиб пулга эҳтиёжи борлигини айтибди. Ҳошимий биродарим унга мен берган ҳамённи олиб чиқиб берибди. Савдогар дўстим ўзининг ҳамёнини танибди. Сўнгра у менинг олдимга келиб бўлган воқеани айтиб берди. Мен ҳам унга Ҳошимий биродарим билан бўлган воқеани айтиб бердим.
Сўнгра мени вазир Яҳё ибн Холид Бармакий чақиртирди. Мендан бўлган воқеани сўради. Мен вазирга дўстларим билан бўлган воқеани айтиб бердим. Яҳё бизнинг қилган ишимиздан хурсанд бўлди. Кейин бир ғуломига деди: “Ҳалиги пулларни олиб кел!”.
Ғулом ўн минг дирҳам олиб чиқди. Яҳё менга деди: “Мана бу икки мингни ол. Икки минги савдогар дўстингга, икки минги эса Ҳошимий дўстингга. Қолган тўрт мингги хотинингга. У сизларнинг ичингизда энг саховатли инсондир!”.
Аъмаш роҳимаҳуллоҳ айтади:
“Шундай инсонларни кўрдим, агар улар бир-бирлари билан бир ёки икки ой кўришишмаса “қандайсан?” ёки “аҳволинг қандай?”дан нарига ўтишмас эди. Аммо молининг ярмини сўраса бир-бирларига бера олишар эди. энди шундай инсонларни кўраяпманки, улар бир-бирлари билан бир кун кўришмаса ҳатто товуқларигача сўрашади, аммо бир дирҳам сўрашса бир-бирларига беришмайди!”.
Энди Аъмаш роҳимаҳуллоҳнинг замонида инсонлар шунақа бўлиб кетишган бўлса, бизнинг замонимизда қанақа деб ўйлайсиз?!
Дўст бу руҳнинг бир бўлаги, қалбнинг улфатидир. Бугун муҳаббат билан бир жойда жам бўладиганлар олдин руҳлар оламида жам бўлганлардир. Руҳлар қўшинлардир. Улардан қайси бири олдин улфат бўлган бўлса дунёда ҳам улфат бўлади, олдин бир-бирини ёқтирмаган бўлса дунёда ҳам ёқтирмайди!
Набий саллоллоҳу алайҳи ва саллам айтадилар: “Бировга чўнтагингдаги нарсанинг озини бериб туриб унга қалбингдаги нарсани кўпини берма!”.
Дўстларингизни йўқланг!
Уларнинг аҳволига зийраклик билан боқинг!
Улар талаб қилмасдан эҳтиёжларини қондиришга ҳаракат қилинг. Зеро баъзи нафслар азиз бўлади. Дардини ўзгаларга очишни исташмайди!
Олдингилар олдига бирор дўсти эҳтиёжини сўраб келса уни дарров раво қилар, сўнгра уйга кириб “нега сўрашидан олдин дўстимнинг аҳволидан хабар олмадим”, дея
нафсига итоб қилар эди. Улар дўстининг ўзидан бошқалар олдига эҳтиёжини сўраб боришини ўзларига ор билишар эди, бундай ҳолда ўзини ёмон дўст деб ҳисоблашар эди.
Улар дўстларини жазоламоқчи бўлишса эҳтиёжларини ўзгалардан сўрашар эди.
Абдулқодир Полвонов таржимаси.
@Akrom_Malik_rasmiy